จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ พาทัวร์

โดย รัตนา จีนกลาง

ช่วง ปีใหม่มีทริปเดินทางไกลไปสวิตเซอร์แลนด์ เป้าหมายคือ "การตามรอยสมเด็จย่า" ภายใต้โครงการคิดอย่างยั่งยืน ตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.)

ครั้ง นี้มีโอกาสได้ไปเรียนรู้พระราชประวัติ พระราชจริยาวัตรของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ผู้ทรงเป็นต้นแบบของความพอเพียง ณ เมืองโลซานน์ สวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งนับเป็นสถานที่ประวัติศาสตร์ทรงคุณค่า เนื่องเพราะสมเด็จย่าทรงประทับและอภิบาลราชโอรส ราชธิดา รวมทั้งทรงวางรากฐานการศึกษาแก่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เมื่อครั้งยังทรงพระเยาว์

แม้กาลเวลาจะล่วงเลยมาแล้ว 80-100 ปี สถานที่ต่อไปนี้ก็ยังดำรงสภาพเดิมให้ คนรุ่นหลังได้ศึกษารอยอดีตที่เปี่ยมคุณค่า

เริ่ม ต้นที่ "โรงแรมโบริวาจ" เป็นโรงแรมคลาสสิกชั้นหนึ่งของเมืองโลซานน์ อยู่ริมทะเลสาบลาค เลอมอง (Lac Leman) สมเด็จพระมหิตลาธิเบศรอดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ทรงเลือกพัก ที่นี่เพื่อฮันนีมูนหลังทรงอภิเษกสมรสกับสมเด็จย่าปี 2463 ต่อมาโลซานน์กลายเป็นเมืองที่สมเด็จย่า สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ รัชกาลที่ 8 และรัชกาลที่ 9 ทรงใช้ชีวิตเกือบ 20 ปีก่อนนิวัตประเทศไทย

"ทะเลสาบ เลอมอง" ขนาดใหญ่ติดฝรั่งเศส เคยเป็นสถานที่พักผ่อนของทั้ง 4 พระองค์ โดยรัชกาลที่ 8 รัชกาลที่ 9 ทรงเรือใบ กรรเชียงเรือเล่นในทะเลสาบแห่งนี้

นอกจากนี้ทั้ง 4 พระองค์ยังทรงใช้เวลาในสวนสาธารณะขนาดใหญ่ "เลอนองตู" สถานที่ทรงโปรดของในหลวง ฉายพระรูป

มอง ไปไม่ไกลนักจะพบกับความสง่างามของ "ศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติ" ทรง จตุรมุขทำจากไม้สักตามแบบสถาปัตยกรรมไทย เพื่อฉลองวโรกาสในหลวงทรงครองราชย์ 60 ปี ฉลอง 75 ปีความสัมพันธ์ทางการทูตไทยกับสวิตเซอร์แลนด์

สถานที่สำคัญอันแสดง ถึงการใช้ชีวิตแบบพอเพียง ได้แก่ "แฟลตเลขที่ 16 ถนนทิสโซต์" สมเด็จย่าทรงเช่าแฟลตชั้นล่างแห่งนี้เป็นที่ประทับของทั้ง 4 พระองค์ ในช่วงปี 2476-2478 ซึ่งเป็นห้องพักธรรมดาทั้งตัวอาคาร โรงรถ และสวนขนาดย่อม

รัชกาลที่ 8 เสด็จขึ้นครองราชย์ปี 2477 สมเด็จย่าทรงเช่าบ้านบนลาดเนินเขาเมืองพุยยี่ ริมทะเลสาบเลอมองนานนับ 10 ปี ทรงตั้งชื่อว่า "พระตำหนักวิลลา วัฒนา"

หลังจากในหลวงทรงอภิเษก สมรสกับสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถแล้ว สมเด็จย่าทรงย้ายไปประทับลำพังที่ "แฟลตเลขที่ 19" ถนนอาวอง โพสต์ ตั้งแต่ ปี 2493-2527 ตั้งอยู่ใกล้สวนสาธารณะประทับอยู่ชั้นบนสุดป้องกันการรบกวน

สมเด็จ ย่าทรงให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับการวางรากฐานการศึกษา โดยพระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์ทรงศึกษาระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนเอกอล นูแวล ระดับอุดมศึกษาทุกพระองค์ทรงเลือกมหาวิทยาลัยโลซานน์ สมเด็จพระเจ้าพี่ นางเธอฯทรงศึกษาวิชาเคมี รัชกาลที่ 8 ทรงศึกษาวิชานิติศาสตร์ รัชกาลที่ 9 ทรงศึกษาวิชาวิทยาศาสตร์ ต่อมาเมื่อทรงครองราชย์แล้ว ได้เปลี่ยนเป็นวิชากฎหมาย รัฐศาสตร์ และเศรษฐศาสตร์ รวมทั้งสมเด็จย่าทรงศึกษาเพิ่มเติมวิชาภาษาละติน ปรัชญา วรรณคดี

"วิมลมาลย์ กรูเตอร์" คนไทยที่ไปใช้ชีวิตในโลซานน์กว่า 32 ปี เล่าว่า เคยพบสมเด็จย่า พระองค์ทรงมีพระเมตตามาก ใช้ชีวิตแบบสามัญชน สมถะ เรียบง่าย จากการได้สัมผัสความรู้สึกของชาวสวิสต่างชื่นชมสมเด็จย่า และพระมหากษัตริย์ไทย

ตั้งแต่ปี 2507 เป็นต้นมา สมเด็จย่าได้เสด็จกลับมาประทับที่ประเทศไทย เสด็จพระราชดำเนินออกเยี่ยมเยียนราษฎรในถิ่นทุรกันดาร ทรงบุกเบิกโครงการช่วยเหลือราษฎร อาทิ โครงการแพทย์อาสา พอ.สว. โครงการพัฒนาดอยตุง

ประสบการณ์นี้ทรงคุณค่าที่สุด เมื่อได้ประจักษ์ถึง "ต้นธารแห่งความพอเพียง" ตระหนักถึงแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มรดกล้ำค่าสำหรับคนไทย