พัฒนาการสิทธิในสังคมไทย

โดย : ชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

พัฒนาการของสิทธิเสรีภาพในสังคมไทยเป็นประเด็นที่ต้องพูดกันบ่อยๆ เพราะเป็นประเด็นที่ถูกอ้างอิงและถูกนำไปกดดันเพื่อผลประโยชน์
รวมทั้งถูกหยิบยกเพื่อเป็นประเด็นท้าทายกันในสังคมอยู่เสมอ
 

ประเด็นนี้มีคำถามมากมายตั้งแต่ว่าใครจะเป็นผู้กำหนดว่าสังคมไทยมีการพัฒนาเรื่องการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพไปถึงไหน อะไรคือตัวชี้วัดการพัฒนาที่ยอมรับกันได้ทั่วไป องค์กรระหว่างประเทศหรือชาวต่างชาติจะเป็นผู้วิพากษ์วิจารณ์เรื่องสิทธิเสรีภาพในสังคมไทยได้หรือไม่ หรือเราต้องรับฟังคำวิจารณ์เหล่านี้มากน้อยแค่ไหน รวมทั้งคำถามสุดโต่งที่ว่าเราจำเป็นต้องมีสิทธิเสรีภาพแค่ไหนเพียงไรหรือไม่
 

การระลึกถึงวันแห่งการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขได้หมุนเวียนมาอีกครั้งแล้วผ่านเลยไป ทำให้อดคิดถึงเส้นทางของพัฒนาการและอนาคตของสิทธิเสรีภาพไม่ได้ โดยเฉพาะพัฒนาการของวิถีการใช้ชีวิตประจำวันของประชาชนทั่วไป
 

เหตุที่เน้นถึงพัฒนาการด้านสิทธิเสรีภาพในชีวิตประจำวัน เพราะเห็นว่าการมุ่งไปที่ภาพนี้จะเห็นสภาพความเป็นจริงของชาวบ้านมากกว่าภาพที่เห็นในการประชุมของสมาชิกรัฐสภา หรืออ่านจากคำพิพากษาของศาลระบบต่างๆ ที่มีอยู่ในปัจจุบัน หรือแม้กระทั่งจะพิจารณาจากมติคณะรัฐมนตรีหรือการตีความกฎหมายและระเบียบของราชการ ซึ่งเราเรียกว่าอำนาจอธิปไตยนั่นเอง
 

ผมไม่ได้หมายความว่าอำนาจอธิปไตยของเราขาดสิทธิเสรีภาพ แต่ในระบอบประชาธิปไตยประชาชนเป็นศูนย์กลางของการปกครองทั้งตามทฤษฎีและในทางปฏิบัติ การเหลียวมองพัฒนาการด้านสิทธิเสรีภาพ จึงต้องมองจากวิถีชีวิตประจำวันของชาวบ้าน
 

สิทธิเสรีภาพของประชาชนในการดำรงชีวิตประจำวันมีอะไรบ้าง และเป็นไปอย่างไรบ้างจึงเป็นเรื่องใหญ่ที่ต้องติดตามดูพัฒนาการเป็นระยะๆ เพื่อทำการประเมิน ปรับปรุงแก้ไขในสิ่งที่ยังไม่สมบูรณ์หรือส่งเสริมสิ่งที่ดีอยู่แล้วให้มากยิ่งขึ้น
 

สิทธิเสรีภาพในกระบวนการยุติธรรมทางอาญายังคงเป็นสิทธิที่ติดอันดับยอดฮิตของการวิพากษ์วิจารณ์ ซ้ำยังถูกกล่าวหาว่ามีสองมาตรฐาน เข้าถึงยาก มีการซ้อมทรมาน และตกเป็นเครื่องมือทางการเมือง ซึ่งข้อกล่าวหาแค่นี้ก็ถือว่าหนักหนาสากรรจ์นักเพราะขัดกับหลักพื้นฐานของสิทธิเสรีภาพ หากจะมองในแง่พัฒนาการที่ต้องถือว่ามีความก้าวหน้าในการพัฒนาในเชิงรูปแบบและโครงสร้างไม่ว่าจะเป็นเนื้อหาในรัฐธรรมนูญหรือการปรับปรุงแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามีบทบัญญัติที่ส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของผู้ต้องหาและจำเลยมากขึ้นตามหลักสากล แต่สถานการณ์ของประชาชนยังคงมีการเลือกปฏิบัติ และขาดความรู้ความเข้าใจขั้นตอนและสิทธิของตนเองอยู่เช่นเคย
 

สิทธิเสรีภาพทางการเมืองไม่ว่าจะเป็นสิทธิเสรีภาพในการเลือกตั้ง สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและการแสดงออกของความคิดหรืออุดมการณ์ทางการเมือง ยังคงมีความไม่ชัดเจนในความหมายและขอบเขตของสิทธิเสรีภาพเรื่องนี้ เช่นเดียวกับการใช้สิทธิของประชาชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติยังคงไม่ชัดเจน แม้จะมีกฎหมายออกมารองรับสิทธิเสรีภาพด้านนี้อยู่บ้างแล้วก็ตาม
 

การไม่ชัดเจนของความหมายและขอบเขตของสิทธิเสรีภาพด้านต่างๆ ส่งผลกระทบต่อภาพรวมของการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพในสังคมไทยโดยเฉพาะในทางปฏิบัติของประชาชนที่เกี่ยวพันกับการใช้อำนาจอธิปไตยทั้ง 3 ด้านตามที่กล่าวข้างต้นแล้วนั่นเอง
 

จุดสำคัญที่กระตุ้นให้พัฒนาการด้านสิทธิเสรีภาพในสังคมไทยก้าวกระโดดไปให้ทันกับกระแสโลกาภิวัตน์ ก็คือ พลังของชาวบ้าน และพลังที่ว่านี้คงไม่ใช่เพียงพลังในการต่อสู้เรียกร้องสิทธิเสรีภาพเท่านั้น แต่ต้องหมายถึง การสร้างความหมายและขอบเขตของสิทธิเสรีภาพขึ้นมาภายใต้บริบทของสังคมไทย ด้วยการมีส่วนร่วมในกระบวนการกำหนดนโยบายสาธารณะที่เกี่ยวโยงกับการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพอย่างจริงจังและต่อเนื่องอย่าโยนภาระที่สำคัญนี้ให้กับรัฐหรือคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งเท่านั้น
 

การติดตามผลการดำเนินงานของฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร และฝ่ายตุลาการอย่างต่อเนื่อง ก็ส่งผลกระทบต่อพัฒนาการด้านสิทธิเสรีภาพของสังคมเช่นเดียวกัน และการติดตามที่ว่านี้หากเป็นไปอย่างรู้เท่าทันและมีองค์ความรู้จะส่งผลให้เกิดเป็นพลังในการตรวจสอบและกดดันให้เกิดการพัฒนาไปในทิศทางที่ตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนได้อย่างเป็นรูปธรรม
 

ทิศทางของพัฒนาการสิทธิเสรีภาพในสังคมไทยจะไปทางไหนและไปอย่างไร คำตอบอยู่ที่พลังของภาคพลเมือง

สำนักงานบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน