ทัศนคติ และวิถีการคิดของคน

โดย : จำลักษณ์ ขุนพลแก้ว

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

วินัยย่อมเกิดขึ้นได้จากการกระทำและการปฏิบัติซ้ำๆ ไม่อาจเกิดขึ้นได้ง่ายและยั่งยืนจากการท่องจำ การสั่ง หรือการบอก

วิถีชีวิตและความเป็นอยู่ ตลอดจนสภาพแวดล้อมรอบข้างของผู้คนในสังคมนั้นๆ ล้วนเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ ต่อการหล่อหลอมให้คนมีทัศนคติและวิธีคิดที่แตกต่างกันออกไป แน่นอนสถาบันครอบครัวที่เป็นสถาบันหลักและใกล้ชิดคนที่สุดตั้งแต่เกิดจนตาย ย่อมหลีกหนีหรือปัดภาระหน้าที่และความรับผิดชอบในการบ่มเพาะเด็กคนหนึ่งซึ่งเพิ่งเกิดมา ให้กลายเป็นคนที่มีคุณค่าต่อตนเองและสังคมไม่ได้ บ่อยครั้งที่พ่อแม่ผู้ปกครองรุ่นใหม่ที่ต่างฝ่ายต่างแยกย้ายกันไปทำมาหากิน ทำงานหามรุ่งหามค่ำ และต้องทิ้งลูกน้อยไว้กับพี่เลี้ยงและอุปกรณ์เทคโนโลยีภายในบ้าน หรือเลือกที่จะพาลูกไปฝากไว้กับโรงเรียนสอนเสริมประสบการณ์ด้านต่างๆ

แม้แต่หน้าที่ในการอบรมสั่งสอนและให้ความรู้ ก็จะโยนไปให้เป็นภาระความรับผิดชอบของโรงเรียนและครู จนลืมไปว่าเราก็ต้องมีส่วนอย่างมากต่อพัฒนาการการเรียนรู้ของลูก บางครอบครัวจึงมุ่งแสวงหาโรงเรียนดี โรงเรียนดัง และฝากความคาดหวังทุกสิ่งทุกอย่างไว้กับสถาบันนั้นๆ

ความจริงแล้วลักษณะและพฤติกรรมของเด็กมีความเกี่ยวข้องและสัมพันธ์โดยตรงกับลักษณะของพ่อแม่ พ่อแม่เป็นเช่นไรลูกก็จะมีพื้นฐานเช่นนั้น มันซึมซับกันมาตั้งแต่ดีเอ็นเอจนถึงการสัมผัสตั้งแต่ในท้องแม่แล้ว นี่คือข้อคิดเห็นบางส่วนจากนักวิชาการด้านสาธารณสุขและการแพทย์ แต่กระนั้นเด็กก็จะเรียนรู้จากสิ่งรอบตัวในทุกช่วงวัย โดยมีพื้นฐานเป็นจุดตั้งต้น และสภาพแวดล้อมเป็นตัวหล่อหลอม นั่นหมายความว่าพฤติกรรมใดที่ไม่ดี เราสามารถแก้ไขได้ในช่วงวัยกำลังพัฒนา ดังนั้นจงใช้สภาพแวดล้อมและการเลี้ยงดูเป็นตัวกำกับพฤติกรรมที่ไม่ดี พร้อมกับเป็นตัวส่งเสริมพฤติกรรมที่ดีไปพร้อมกัน

ตัวอย่างในเรื่องนิสัยรักการอ่านของเด็ก เมื่อปลูกฝังได้แล้ว ก็จะเป็นไปโดยอัตโนมัติ ขอหยิบยกกรณีเล็กๆ ที่พบเห็นโดยทั่วไป สำหรับเด็กที่มีนิสัยรักการอ่านและพ่อแม่ให้การสนับสนุน เมื่อไปถึงห้างสรรพสินค้า ร้านหนังสือจะเปรียบเสมือนโลกแห่งความสุขสรรค์และเพลิดเพลิน การได้เห็นหนังสือมากมายเรียงรายอยู่บนชั้น มีเนื้อหาและภาพประกอบที่ดึงดูดใจแตกต่างกันไป สามารถทำให้เด็กเกิดความตื่นตาตื่นใจและอยากจะเข้าไปค้นหา หรือเอาตัวเองเข้าไปอยู่ในเหตุการณ์นั้นๆ ดังนั้นหนังสือเด็กที่ดีก็จะช่วยสร้างจินตนาการและความคิดเชิงบวก ก่อให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ และเด็กก็จะเริ่มที่จะรู้จักจับประเด็นและสรุปใจความสำคัญได้ดีขึ้นตามช่วงวัย ไม่เชื่อเราลองพูดคุยและให้เด็กเล่าเรื่องย่อหรือความประทับใจจากหนังสือที่เขาอ่านสิ รับรองว่าเด็กแต่ละคนจะบอกเล่าพร้อมท่าทางประกอบที่ชวนหัว และทำให้พวกเราเหล่าผู้ใหญ่เกิดความสุขความประทับใจไม่รู้ลืมได้ทีเดียว

วินัยย่อมเกิดขึ้นได้จากการกระทำและการปฏิบัติซ้ำๆ ไม่อาจเกิดขึ้นได้ง่ายและยั่งยืนจากการท่องจำ การสั่ง หรือการบอก เมื่อเกิดขึ้นแล้วก็จะติดตัวไปแบบธรรมชาติ เมื่อไม่นานมานี้ผู้เขียนได้มีโอกาสไปเรียนรู้วิถีชีวิตและสัมผัสวัฒนธรรมของคนญี่ปุ่นอย่างใกล้ชิด เหตุการณ์หนึ่งซึ่งยังจำได้อีกทั้งยังได้ถ่ายรูปเก็บไว้อีกต่างหาก เมื่อระหว่างการเดินทางไปสถานที่หนึ่งด้วยรถบัสร่วมกับชาวญี่ปุ่นคนอื่นๆ หนึ่งในครอบครัวกลุ่มใหญ่ที่มีทั้งผู้ใหญ่และเด็กรวมกันร่วม 10 คน เมื่อรถบัสจอดแวะริมทางให้พักผ่อนชมวิว เราเห็นเด็กๆ 4-5 คน ออกมาวิ่งเล่นกันอย่างสนุกสนาน ซึ่งไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจอะไร แต่เมื่อรถบัสคันดังกล่าววิ่งต่อไปจนถึงปลายทาง ผมก็ได้เข้าไปนั่งรับประทานอาหารเที่ยงที่ร้านอาหารแห่งหนึ่ง จากนั้นไม่นานครอบครัวกลุ่มใหญ่ดังกล่าวก็เข้ามา ผู้ใหญ่รวมตัวกันไปนั่งโต๊ะหนึ่ง ส่วนเด็กๆ ก็รวมตัวกันไปนั่งอยู่อีกโต๊ะหนึ่งซึ่งอยู่ใกล้กับโต๊ะที่ผมนั่ง

ระหว่างที่ผมรับประทานอาหารอยู่ก็เหลือบไปเห็นกลุ่มเด็กๆ กำลังก้มหน้าก้มตาอ่านหนังสือการ์ตูน ตามแล้วแต่ใครจะชอบ เรียกว่าสร้างโลกเล็กๆ ให้กับตัวเอง หลังจากที่ได้สั่งอาหารเสร็จสรรพ และใช้ช่วงเวลาในขณะรออาหารให้เป็นประโยชน์ ผมจึงไม่แปลกใจที่เมื่อใดที่ขึ้นรถไฟฟ้าในประเทศญี่ปุ่น มักจะเห็นคนญี่ปุ่นทุกเพศทุกวัย มักจะมีหนังสือเล่มเล็กๆ หรือหนังสือพิมพ์ที่พับกันหลายทบจนสามารถถือด้วยมือเดียวได้ ยืนอ่านหนังสือหรือนั่งอ่านหนังสือ ธุรกิจการจัดพิมพ์และจำหน่ายหนังสือในญี่ปุ่นจึงเป็นตลาดที่ใหญ่แห่งหนึ่งในโลก แม้กระทั่งหนังสือต่างชาติทั่วทุกมุมโลกก็จะได้รับการแปลและจัดพิมพ์จำหน่ายในภาษาญี่ปุ่น

ความมีวินัยและการทำงานเป็นทีม ยังสะท้อนให้เห็นผ่านการทำงานทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นการทำความสะอาดสถานที่ต่างๆ อาทิ วัด วัง และสวนสาธารณะที่เปิดให้คนเข้าไปพักผ่อนหรือท่องเที่ยว แม้แต่ในฟาร์มดอกไม้ชื่อดังในเกาะฮอกไกโด จะยืนเรียงแถวกันทำงานอย่างเป็นระเบียบและมีระบบ

อีกตัวอย่างหนึ่งที่ใครไปจะต้องพบเห็นอย่างแน่นอน นั่นคือทุกครั้งที่รถไฟฟ้า โดยเฉพาะรถไฟฟ้าบนดินที่ต้องวิ่งระยะทางไกล ไม่ว่าจะรถด่วนธรรมดา หรือแม้แต่รถไฟความเร็วสูง (Shinkansen) เมื่อจอดอยู่ที่สถานีต้นทางเพื่อเตรียมออกตามกำหนดเวลา จะมีเจ้าหน้าที่ทำความสะอาดทำงานกันเป็นทีม ทุกคนจะเข้ายืนประจำโบกี้ จัดวางอุปกรณ์เครื่องมือต่างๆ และเมื่อขึ้นไปบนรถไฟ จะคล้องเชือกกั้นทางเข้าตู้รถไฟไว้ เพื่อให้ผู้โดยสารรู้ว่าอยู่ระหว่างจัดเตรียมความเป็นระเบียบเรียบร้อย บางคนทำหน้าที่ตรวจที่นั่ง ถ้าพบสิ่งของที่ผู้โดยสารลืมไว้ก็จะนำไปส่งที่สำนักงานเพื่อรอคนมารับคืน บางคนก็ทำความสะอาดห้องน้ำ (รถไฟบางสายมีห้องน้ำที่อลังการ และไฮเทคกว่าบนเครื่องบิน หรือในโรงแรมเสียอีก)

เมื่อเจ้าหน้าที่ทุกโบกี้ทำหน้าที่ในส่วนของตนเองเสร็จแล้ว จะมายืนอยู่หน้าประตูทางเข้าแต่ละโบกี้ และมองไปทางซ้ายทีขวาที เพื่อดูว่าเจ้าหน้าที่ทุกโบกี้ได้ออกมาครบแล้ว หัวหน้าทีมก็จะให้สัญญาณว่าเสร็จภารกิจ ทุกคนก็จะเก็บอุปกรณ์ของตนเอง และนำสายคล้องที่กั้นทางเข้าโบกี้ออก พร้อมเชื้อเชิญผู้โดยสารให้ขึ้นได้ ซึ่งเวลาปฎิบัติการของแต่ละคนจะเป็นไปตามกำหนดเวลาแบบไม่ขาดไม่เกิน นี่เองจึงเป็นผลให้รถไฟออกตรงตามเวลาทุกครั้ง

ตัวอย่างเล็กๆ เช่นนี้ ยังมีให้เห็นมากมายหลายมิติ ตั้งแต่ภายในบ้าน จนถึงความเป็นระเบียบเรียบร้อยภายในชุมชนและสังคมที่ครอบครัวนั้นๆ อยู่ ซึ่งญี่ปุ่นเป็นประเทศหนึ่งในโลกที่มีการจัดการขยะตั้งแต่คัดแยก จัดเก็บ จนถึงการนำกลับไปใช้ซ้ำหรือการนำไปรีไซเคิลเพื่อใช้ใหม่

เริ่มต้นสอนลูกหลานของเราวันนี้ เพื่อวันพรุ่งนี้เราจะมีผู้ใหญ่ที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมมากกว่าแค่ประโยชน์ของตนเอง

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน