เพดานหนี้สหรัฐ... ระเบิดเวลาเศรษฐกิจโลก ?

จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ แว่นขยายเศรษฐกิจ

ในวันนี้ ประเด็นที่นักลงทุนต่างติดตามอย่างใกล้ชิดคือ เรื่องการแก้ไขปัญหางบประมาณปี 2557 ที่สหรัฐฯต้องปิดทำการหน่วยงานรัฐบาลกลาง (U.S. Government Shutdown) อีกครั้งในรอบกว่า 18 ปี (ครั้งก่อนหน้านี้เมื่อปี ค.ศ. 1995-96) และปัญหาเพดานหนี้ในวันที่ 17 ตุลาคม 2556

โดย ดร.พิสิทธิ์ พัวพันธ์ สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ppuapan@gmail.com


ทั้งหมดนี้กำลังเป็นประเด็นต่อรองทางการเมืองของสหรัฐที่ประธานาธิบดีโอบามา (ฝ่าย Democrat) และวุฒิสภา (ฝ่าย Democrat) กับสภาผู้แทนราษฎร (ฝ่าย Republican) ต่างฝ่ายต่างมีวาระของตนเอง โดยเฉพาะในประเด็นการนำนโยบายสาธารณสุขภายใต้กฎหมาย The Affordable Care Act หรือที่เรียกกันว่า Obamacare มาบังคับใช้ในปีงบประมาณ 2557 และจุดยืนของพรรค Republican ที่ต้องการให้รัฐบาลกลางต้องปรับลดรายจ่ายงบประมาณในจำนวนที่เท่ากับหรือมากกว่าเพดานหนี้ ที่จะขอปรับเพิ่มขึ้นโดยฝ่ายบริหารภายใต้ประธานาธิบดีโอบามา

ทั้งนี้ U.S. Government Shutdown ทำให้เจ้าหน้าที่รัฐบาลกลางที่จัดอยู่ในหมวด "ไม่จำเป็น" ต้องถูกพักงานแล้วกว่า 8 แสนคน และทำเนียบขาวประเมินความเสียหายที่ 10 พันล้านเหรียญสหรัฐต่อสัปดาห์ ซึ่งหากยืดเยื้อถึง 1 เดือน จะมีความเสียหายกว่าร้อยละ 0.2 ของ GDP สหรัฐ

ส่วนประเด็นที่กำลังจะเป็นชนวนให้จุดระเบิดวิกฤตความเชื่อมั่นอีกต่อไปคือ เพดานหนี้ของสหรัฐ ที่ปัจจุบันมีอยู่ 16.7 ล้านล้านเหรียญสหรัฐ ซึ่งกระทรวงการคลังสหรัฐประเมินว่า การกู้เงินของรัฐบาลจะชนเพดานหนี้ภายในวันที่ 17 ตุลาคม 2556 ซึ่งหากไม่มีข้อตกลงของสภาผู้แทนสหรัฐจะทำให้กระทรวงการคลังสหรัฐไม่สามารถกู้เงินเพิ่มได้ และมีการพูดกันว่า รัฐบาลสหรัฐอาจจะต้องผิดนัดชำระหนี้พันธบัตรรัฐบาลในที่สุด หากไม่สามารถกู้เงินได้

เรื่องเพดานหนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่นะครับ เพราะข้อกำหนดเพดานหนี้ของสหรัฐมาจากกฎหมาย The Second Liberty Bond Act เริ่มบังคับใช้ปี ค.ศ. 1917 ที่เริ่มต้นกำหนดเพดานหนี้ (ครั้งแรกกำหนดไว้ที่ 11.5 พันล้านเหรียญสหรัฐ) ที่กระทรวงการคลังสหรัฐสามารถกู้ได้ และเป็นอำนาจของรัฐสภาในการขยายเพดานหนี้ ทั้งหมดนี้ได้กระทบต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุนทั่วโลก เพราะพันธบัตรสหรัฐที่ทุกคนเคยคิดว่าเป็นสินทรัพย์่ปลอดภัยที่สุด (Risk-free) มาในวันนี้เริ่มไม่แน่นอนแล้วว่า ผู้ถือพันธบัตรจะได้รับชำระตรงตามเวลาหรือไม่

อย่างไรก็ตาม โดยส่วนตัวผมยังเชื่อว่ารัฐบาลสหรัฐคงหาทางออกในเรื่องนี้เพราะกฎหมายสหรัฐเรื่องการก่อหนี้รัฐบาลก็มีประเด็นที่ขัดแย้งกันเอง เพราะรัฐธรรมนูญสหรัฐภายใต้ The 14th Amendment of the U.S. Constitution ระบุไว้ว่า "ห้ามมีข้อกังขาใด ๆ ในหนี้ของรัฐบาลสหรัฐที่เกิดขึ้นโดยถูกต้องตามกฎหมาย" ซึ่งขอยกต้นฉบับภาษาอังกฤษ ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ที่ว่า "The validity of the public debt of United States authorized by law ...shall not be questioned" ซึ่งหากหาทางออกไม่ได้อาจจะใช้กฎหมายนี้ให้อำนาจฝ่ายบริหารกู้เงินได้นะครับ

นอกจากนี้ ยังมีความคิดแปลก ๆ เช่น ข้อเสนอให้กระทรวงการคลังออกเหรียญมูลค่าล้านล้านเหรียญสหรัฐ หรือ Trillion Dollar Coin โดยอาศัยช่องว่างของกฎหมายที่ให้อำนาจกระทรวงการคลังสหรัฐผลิตเหรียญที่ทำ จากแพลทินัมโดยที่มิได้จำกัดมูลค่าหน้าเหรียญฝากไว้กับธนาคารกลางสหรัฐ ซึ่งจะทำให้รัฐบาลสามารถสั่งจ่ายเช็คภายใต้วงเงินนี้ได้ครับ

ทั้งหมดนี้ก็เป็นเรื่องน่าปวดหัวของนโยบายการคลังสหรัฐที่ส่งผลกระทบไปทั่วโลก รวมทั้งการหาทางออกแปลก ๆ มองมาที่ประเทศไทย เมื่อวันอาทิตย์ผมมีโอกาสพบอดีตเจ้าหน้าที่กระทรวงการคลังสหรัฐ ผมเล่าให้เขาฟังว่า ประเทศไทยไม่มีกฎหมายเพดานหนี้เหมือนสหรัฐ มีแต่กฎหมายจำกัดการขาดดุลงบประมาณ

การค้ำประกันหนี้ และการกู้เงินต่างประเทศในแต่ละปีงบประมาณ รวมทั้งโอกาสเกิด Government Shutdown ก็ไม่มี เพราะกฎหมายงบประมาณไทยให้อำนาจในการใช้งบประมาณปีก่อนหน้าไปพลางก่อนได้ ซึ่งเขาก็บอกว่า กฎหมายด้านการคลังนี้ของไทยน่าจะดีกว่าของทางสหรัฐครับ และคงต้องรอดูเรื่องวุ่น ๆของนโยบายการคลังสหรัฐต่อไป

Disclaimer : คอลัมน์นี้เป็นข้อคิดเห็นส่วนบุคคล ไม่ใช่ความเห็นของ สศค.

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน