Anti Corruption Policy มีหรือยัง
โดย : บุญชัย ปัณฑุรอัมพร
จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์
ในการต่อต้านการทุจริต เป็นเพียงการร่างนโยบายสวยหรู หรือเกิดจากความจริงใจของผู้นำแต่ละองค์กร
สามีภรรยาคู่หนึ่งกำลังตกลงกันว่า จะขายที่ดินที่ได้รับตกทอดมาจากบิดาเพื่อนำเงินที่ได้ไปเปิดร้านขายเนื้อย่างในตัวเมืองตามที่ภรรยาต้องการ แต่ท่าทีสามีกลับมีความกังวลใจลึกๆ เพราะเป็นห่วงผู้เช่าอีกสิบกว่าครอบครัว ที่ยังเช่าที่ดินนี้เพื่อทำไร่ทำนาว่าจะย้ายไปอยู่ที่ไหน สีหน้าของฝ่ายสามีดูเหมือนจะยังมีเหตุผลลึกๆ อีกอย่างที่ไม่สบายใจ หากที่ดินผืนนั้นจะต้องขายไปจริงๆ
ขณะนั้นลูกแฝดเล็กๆ สองคนก็กำลังเล่นปืนฉีดน้ำวิ่งไปวิ่งมารอบๆบริเวณนั้น ขัดจังหวะการสนทนาของทั้งคู่ ผู้เป็นแม่จึงถามเด็กๆ ว่า “ลูกๆ ไปได้ปืนฉีดน้ำนั้นมาจากไหน ไหนมายืนตรงนี้ซิ” เด็กทั้งคู่หยุดเล่น วางปืนฉีดน้ำลงบนโต๊ะและกล่าวพร้อมกันว่า “มันเป็นของผมครับ” แม่กล่าวสวนขึ้นมาอย่างร้อนใจว่า “แม่ไม่ได้ซื้อให้ลูก แล้วลูกไปได้มันมาจากไหน ลูกๆ ไปหยิบฉวยมาจากซูเปอร์มาร์เก็ตข้างบ้านหรือเปล่า” “รีบพูดมาตรงๆ” พ่อกล่าวเสริมพร้อมมองหน้าลูกๆอย่างเคร่งเครียด “คือผมๆ คือเรา เราไม่ได้ขโมยนะครับ มีเด็กโตคนหนึ่งขโมยมาใส่ไว้ในเสื้อของเราสองคนเองนะครับ พร้อมรูดซิปปิดให้เราสองคนด้วย เมื่อให้เรา มันก็ต้องเป็นของเราสิครับ” ทั้งพ่อและแม่ได้ฟังดังนั้น ต่างก็ตกใจเป็นอย่างมากที่ลูกน้อยน่ารักทั้งสองกำลังทำผิดและคิดว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้อง
ฝ่ายแม่รีบพูดขึ้นมาทันที “ของที่คนอื่นขโมยมาให้เรา มันก็เป็นของขโมยอยู่ดี” ทันทีที่ฝ่ายภรรยาได้พูดประโยคนี้ออกมาให้ลูกน้อยทั้งสองฟัง สีหน้าผู้เป็นสามีเริ่มไม่สู้ดีนัก ราวกับว่า คำพูดนี้ได้แทงใจดำของผู้เป็นสามีโดยตรง สะท้อนถึงที่มาของที่ดินผืนนั้นที่ผู้เป็นสามีรู้อยู่แก่ใจดีว่า บิดาที่ล่วงลับไปแล้วได้มันมาจากการคดโกงที่ดินของเพื่อนเมื่อสิบกว่าปีก่อน แต่ไม่เคยมีใครรับรู้ นอกจากตนเอง
ภาพยนตร์ทางทีวีเรื่องนี้ได้สะกิดใจของผมเช่นกันว่า การร่างนโยบายและการบังคับใช้นโยบาย Anti Corruption ที่ทางสมาคมส่งเสริมสถาบันกรรมการบริษัทไทย (IOD) พยายามรณรงค์ให้เกิดแนวร่วมปฏิบัติ (Collective Action Coalition) ของภาคเอกชนไทยในการต่อต้านการทุจริตว่า ผู้นำของแต่ละองค์กร จะมีความจริงใจต่อการบังคับใช้นโยบายนี้มากน้อยเพียงใด หรือเป็นเพียงการร่างให้มีเป็นนโยบายสวยหรู เป็นเพียงอีกบริบทหนึ่งที่ทำตามๆ กันเป็นลายลักษณ์อักษรที่บรรญัติให้มีไว้เท่านั้น
ก่อนที่ภาพยนตร์เกาหลีเรื่องนี้ จะเดินเรื่องต่อ ผมมองว่า หากเป็นชีวิตจริง เรื่องนี้น่าจะเดินเรื่องต่อได้เป็น 4 แบบที่พ่อผู้เป็นผู้นำครอบครัวจะเลือกเดิน ที่เลวร้ายที่สุดคือ
หนึ่ง - ไม่แก้ไขลูก ปล่อยเลยตามเลย ด้วยเห็นว่าดีเหมือนกันได้มาฟรีๆ ไม่ต้องเสียเงินเสียทองไปซื้อ และก็เป็นเรื่องเล็กๆ ที่เด็กๆ ยังไร้เดียงสานัก ส่วนเรื่องที่ดินที่ตัวเองรู้อยู่แก่ใจก็ปล่อยขายไปตามที่ภรรยาต้องการ ด้วยความโลภที่ตนเองก็ยังมีอยู่ ไม่สนใจความยากลำบากของผู้เช่าที่อยู่อาศัยทำกินกันมาช้านาน กรณีเช่นนี้ก็เปรียบเหมือนองค์กรที่ได้ร่างนโยบาย Anti Corruption ไว้ให้สวยหรูเท่านั้น แต่ไม่ปฏิบัติตามในการบังคับใช้จริง สิ่งใดที่ทำเพื่อผลประโยชน์ต่อองค์กร ด้วยการเอาเปรียบผู้อื่นอย่าง คู่ค้า ลูกค้า พนักงาน ชุมชน ตลอดจนสังคม เพื่อให้ได้มากกว่า ให้ได้ดีกว่า ให้ได้มาก่อน ก็ยังคงปล่อยให้ทำกันโดยไม่สนใจนโยบายที่ได้ร่างไว้ ผู้นำเองไม่เพียงแต่ไม่กำกับดูแลตามนโยบาย แต่ยังคงมีกรณีปฏิบัติที่ขัดแย้งกับนโยบาย ไม่ได้เป็นตัวอย่างที่ดีและขาดซึ่งศีลธรรมในการบริหาร
สอง - แก้ไขลูกไม่ยอมให้ลูกมีนิสัยขโมย พาลูกนำของไปคืน ส่วนเรื่องที่ดินนั้นตนเองก็ยังคงขายเพราะเห็นเป็นเรื่องรายได้หลักของครอบครัว กรณีเช่นนี้ก็เปรียบเหมือนองค์กรที่มีการบังคับใช้เฉพาะในระดับปฏิบัตการให้ยึดตามอย่างเคร่งครัด เพื่อให้องค์กรเป็นที่ยอมรับ มีภาพพจน์ที่สวยหรู แต่ผู้นำกลับไม่มีใจที่จะปฏิบัติตาม ยังคงไม่โปร่งใส มีการปกปิด ลักลอบ ในการบริหารกิจการเพื่อประโยชน์ส่วนตน
สาม - ไม่แก้ไขลูก ปล่อยเลยตามเลย เพราะเห็นเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่เรื่องที่ดินกลับสารภาพและนำไปคืนเพื่อนพ่อที่ยังมีชีวิตอยู่ กรณีนี้ไม่น่าจะเป็นไปได้เมื่อเปรียบกับการบริหารองค์กรจริง เพราะเมื่อคนที่คิดดีทำดีแล้ว ย่อมจะไม่ปล่อยให้ผู้ใต้บังคับบัญชาทำในสิ่งที่ไม่ดี
โชคดีที่ภาพยนตร์สอนคุณธรรมนี้ได้จบลงด้วย รูปแบบที่ 4 ซึ่งได้สะท้อนคุณความดี คิดกลับตัวกลับใจ เห็นภาพเหตุการณ์ของลูกเป็นกระจกสะท้อนให้เห็นความผิดของตนเอง ผู้เป็นพ่อพาลูกไปคืนปืนฉีดน้ำ ไปสารภาพผิดและเล่าเหตุการณ์จริงทั้งหมดให้เจ้าของซูเปอร์มาร์เก็ตข้างบ้านฟัง เจ้าของร้านก็จะได้ระวังตัวมากขึ้น ไม่ให้ของในร้านถูกขโมยอีก และให้อภัยเด็กเล็กๆ ทั้งสองคน เด็กๆ รู้สึกภูมิใจในตนเองว่า เมื่อผิดแล้วยอมรับ ต่อไปจะไม่ถูกตราหน้าว่าเป็นหัวขโมยอีก ส่วนตัวพ่อเองก็กล่าวความเป็นจริงในอดีตทั้งหมดกับภรรยา นำโฉนดที่ดินไปคืนเพื่อนพ่อที่ยังมีชีวิตอยู่ ทำให้ที่ดินในส่วนนี้ถูกรักษาไว้ต่อไป ผู้เช่าอีกเกือบยี่สิบครอบครัวก็พลอยดีใจ รวมทั้งลูกๆหลานๆของเพื่อนพ่อที่ยากจนก็มีที่ดินทำกินเป็นหลักแหล่งที่มั่นคงมากยิ่งขึ้น แสดงถึงความสุขที่ได้อยู่แบบพอเพียง ไม่เบียดเบียนผู้อื่น อยู่อย่างมีศักดิ์ศรีและภูมิใจในความดีที่ได้ทำทั้งพ่อและลูก เปรียบเทียบกับองค์กรที่มีความจริงใจในการกำกับดูแลนโยบาย Anti Corruption ทั้งผู้นำและผู้ใต้บังคับบัญชาทุกระดับแล้ว องค์กรนั้นย่อมจะมีแต่ความมั่นคงและยั่งยืนตลอดไป
หลายท่านคงคิดต่อในใจเมื่ออ่านถึงตอนนี้ว่า ประเทศเราจะมีสักกี่องค์กรที่จะเป็นแบบที่ 4 ที่บริหารด้วยคุณธรรมนำหน้าทั้งระดับผู้นำและผู้ตาม อย่าเพิ่งท้อแท้ต่อการทำความดีครับ ที่เล่าเรื่องนี้ก็เพื่อให้พวกเราตระหนักถึงการบริหารด้วยคุณธรรมมากยิ่งขึ้นและตั้งใจร่างนโยบาย Anti Corruption ให้สำเร็จในเร็ววัน
ที่สำคัญกว่า คือ ใจเรา เราคิดจะเป็นคนดีหรือไม่ ครอบครัวตัวอย่างนี้ ไม่ต้องมีการร่างนโยบายใดๆ แต่มีใจเป็นคนดีและได้ทำดีกันทั้งครอบครัว
สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน
