สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เป็นพระมหาเถระรัตตัญญู ทรงเมตตาต่อทุกคนและทุกชีวิต ทุกคนที่ใกล้ชิดประทับใจไม่รู้ลืม ดังเช่นที่พระพรหมเมธีเล่าให้ผู้เขียนฟังเกี่ยวกับคำสอนก่อนขึ้นธรรมาสน์ หน้าพระที่นั่ง

พระพรหมเมธี (จำนงค์ ธมฺมจารี) กรรมการและโฆษกมหาเถรสมาคม เจ้าคณะภาค 4-5-6-7 และผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร ที่ได้รับนิมนต์ให้ถวายพระธรรมเทศนาหน้าพระที่นั่งในพระที่นั่งอมรินทรวินิจ ฉัยประมาณ 10 ครั้ง ในพระราชพิธีต่างๆ เช่น งานพระศพสมเด็จพระศรีสวรินทิราพระบรมราชชนนี 3 ครั้ง สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา 2 ครั้ง ไม่นับในงานพระบรมราชานุเคราะห์

ก่อนที่จะตกลงรับนิมนต์ พระพรหมเมธี ซึ่งเป็นพระเถระที่มักถ่อมตนว่าเป็นผู้มีความรู้ทางธรรมเพียงชั้นเอกเท่า นั้น แต่สมบูรณ์ด้วยประสบการณ์ที่สนองงานพระเถระผู้ใหญ่ เช่น พระมหารัชมังคลาจารย์ (เทศ นิทฺเทสโก) อดีตเจ้าอาวาสวัดสัมพันธวงศ์ ซึ่งเป็นพระอุปัชฌาย์ และสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์) วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม เป็นต้น จึงได้ขอคำแนะนำจากสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ที่วัดบวรนิเวศวิหาร

สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช ทรงเมตตาแนะนำ แม้เวลาจะล่วงเลยมาหลายปี แต่ยังจำฝังใจไม่รู้ลืม และนำมาปฏิบัติเสมอ

พระองค์ทรงให้กำลังใจ โดยบอกว่าให้รับนิมนต์ไปแสดงธรรมหน้าพระที่นั่ง เพราะถ้าปฏิเสธในครั้งแรก ครั้งต่อไปจะไม่มีโอกาสอีกแน่นอน ดังเช่นพระเถระบางรูปที่มีความรู้ความสามารถสูง เป็นถึงเปรียญธรรม 9 ประโยค ได้ปฏิเสธหนแรกเพราะความไม่พร้อม ต่อมาไม่มีโอกาสอีกเลยแม้จะมีอายุพรรษาและสมณศักดิ์สูงขึ้น จนกระทั่งมรณภาพ

ก่อนอื่นทรงแนะนำให้ท่องคำถวายพระพร ก่อนแสดงพระธรรมเทศนาให้คล่อง จากนั้นให้เปิดอ่านตามสำนวนในคัมภีร์ที่เตรียมไปโดยลำดับ

สมเด็จพระญาณสังวร เมื่อทรงสดับสำนวนพระธรรมเทศนา ที่พระพรหมเมธี เมื่อครั้งเป็นที่พระเทพรัชมงคลเวทียกร่างขึ้น ทรงเมตตาแนะนำการใช้คำที่ไม่สมควรใช้หน้าพระที่นั่ง เช่น คำว่า ความดี ความชั่ว เพราะผู้แสดงธรรมมีศักดิ์และฐานะน้อย ให้ใช้คำว่า ความประพฤติดี และประพฤติเสียหาย

ทรงแนะนำเคล็ดในการขึ้นธรรมาสน์ว่าต้องถอยหลังขึ้นธรรมาสน์ ห้ามหันหลังให้มหาสมาคม

แต่ก่อนที่จะนั่งลงไปในธรรมาสน์ ให้คลำดูว่ากระโถนใบน้อยที่เจ้าหน้าที่ตั้งไว้ว่าอยู่ตรงไหน เพื่อจะได้ไม่นั่งทับลงไป

พระองค์เล่าว่า ที่นี่ (คือ อาตมา ที่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช ใช้แทนพระองค์) เคยนั่งทับกระโถนน้อย ตั้งแต่เริ่มตั้งนะโม จนกระทั่งจบพระธรรมเทศนา พร้อมกับทรงพระสรวล

ในการรักษาภาพลักษณ์บนธรรมาสน์ เมื่อนั่งเรียบร้อย ให้นั่งสำรวมตามปกติ งดเว้นการใช้มือลูบหน้า จัดผ้าสังฆาฏิ จีวร หรืออื่นใด เพราะพระภิกษุที่นั่งบนธรรมาสน์ได้เป็นเป้าสายตาของผู้อยู่ในมหาสมาคม ว่าเป็นพระรูปใดแสดงธรรม ให้เวลาผ่านไประยะหนึ่ง ค่อยจัดแต่งที่คิดว่าบกพร่อง

ส่วนเคล็ดลับในการรักษาระดับเสียง ทรงแนะนำให้นั่งตัวตรง ปากตรงกับไมค์ และให้เคลื่อนคัมภีร์ใบลานไปตามลำดับซ้าย-ขวา โดยรักษาหน้าให้ตรงไมค์ตลอด แบบนี้ระดับเสียงจะสม่ำเสมอ

ที่ต้องห้ามคือ ห้ามเหยียบธรณีประตูพระที่นั่งเด็ดขาด

คำสอนของพระองค์จึงประทับใจมิรู้ลืม แม้เวลาจะผ่านไปนานเท่าใดก็ตาม

พระพรหมเมธี เล่าเรื่องที่ประทับใจที่มีต่อสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช อีกเรื่องหนึ่งคือความสามารถในการใช้ภาษาอังกฤษ และความแก่กล้าในญาณวิเศษ ดังเช่น เมื่อพระองค์ขณะที่ดำรงสมณศักดิ์ที่สมเด็จพระญาณสังวรฯ เดินทางไปประเทศสิงคโปร์ ได้ไปพบกับปรมาจารย์ เซก ฮวง ชุน เจ้าสำนักวัดโผว มิ้ง ซัว แต่คนไทยเรียกว่า วัดโผว กั้ก สี่ ซึ่งเป็นพระอาจารย์ของ ลีกวนยิว อดีตนายกรัฐมนตรี โดยพระองค์บอกกับผู้ติดตามว่า การไปพบครั้งนี้ไม่ต้องการล่าม แต่จะมีพระดำรัสเป็นภาษาอังกฤษกับปรมาจารย์จีนองค์นั้น

การพบปะครั้งนั้นสร้างความประทับใจให้กับทุกฝ่าย จากนั้นพระองค์ได้นิมนต์มาเยือนไทย ได้ไปรับด้วยพระองค์เองที่สนามบินดอนเมือง จัดพิธีรับที่พระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร ซึ่งปกติไม่ใช้เป็นที่รับแขกบุคคลทั่วไป หากไม่ใช่บุคคลสำคัญจริงๆ

พระพรหมเมธี เล่าว่า ที่สมเด็จพระญาณสังวรฯ ประทับใจและทรงให้เกียรติอย่างสูงแก่ปรมาจารย์ เซก ฮวง ชุน เพราะความเป็นพระเถระมหายานที่แก่กล้าด้านญาณวิเศษ จนเป็นที่เคารพนับถือบุคคลทั่วไปในสิงคโปร์ รวมทั้ง ลีกวนยิว นายกรัฐมนตรีสิงคโปร์ ซึ่งสมเด็จพระญาณสังวรฯ สามารถสื่อกันได้เพราะมีจิตระดับเดียวกัน

การสิ้นพระชนม์สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เป็นการสูญเสียของคณะสงฆ์ไทยและชาวพุทธทั่วโลก เพราะพระองค์ทรงเป็นพระมหาเถระรัตตัญญู ทรงเป็นครุฐานียและปูชนีย อาจาริยในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และพระบรมวงศานุวงศ์ รวมถึงพสกนิกรทุกหมู่เหล่า ทรงเป็นสังฆโสภณที่คณะสงฆ์ทุกนิกายถวายความเคารพบูชาและเทิดทูนด้วยความ ภาคภูมิใจและจริงใจตลอดไป