เศรษฐีพันล้านกับอาหารจานด่วน

โดย : ดร.ไสว บุญมา

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

นิตยสาร Forbes ประจำวันที่ 24 มีนาคมเป็นฉบับพิเศษ เนื้อหาเป็นเรื่องเกี่ยวกับเศรษฐีที่มีทรัพย์สิน 1 พันล้านดอลลาร์ขึ้นไป

ในความเห็นของนิตยสาร ปีนี้นับเป็นปีที่ 28 ที่นิตยสารดังกล่าวเสนอเรื่องราวของเศรษฐีพันล้าน แต่ละปีจะมีข้อมูลเรื่องใครเป็นหมายเลข 1 ใครเข้ามาใหม่ ฯลฯ ฉบับนี้ประเมินว่าโลกมีเศรษฐีพันล้านอยู่ 1,655 คน ในจำนวนนี้ มีผู้เข้ามาใหม่ 268 คน บิล เกตส์ กลับมารับตำแหน่งหมายเลข 1 อีกครั้งหลังถูกเบียดออกไป 4 ปีโดยเศรษฐีชาวเม็กซิกัน บิล เกตส์ และผู้มีความสามารถในด้านการประดิษฐ์คิดค้นและการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลอันเป็นเทคโนโลยีนำสมัยสร้างความมั่งคั่งขึ้นมาได้อย่างรวดเร็ว นอกจากนั้น ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญทางด้านการบริหารจัดการเงินทุนยังเป็นอีกกลุ่มหนึ่งซึ่งสร้างความมั่งคั่งได้อย่างรวดเร็วอีกด้วย

ตามคาด ชาวอเมริกันเป็นเศรษฐีพันล้านมากที่สุดถึง 492 คน ตามด้วยชาวจีน 197 คน (เมื่อรวม 45 คนที่อยู่ในฮ่องกงเข้าไปด้วย) เศรษฐีเก่าชาวอเมริกันเดวิด ร็อกกี้เฟลเลอร์อายุ 98 ปีและมีทรัพย์สิน 2.9 พันล้านดอลลาร์นับว่ามีอาวุโสสูงสุด เศรษฐีที่อายุน้อยที่สุดได้แก่สาวชาวฮ่องกงชื่อ เพเลนนา คี ซึ่งอายุ 24 ปีและมีทรัพย์สิน 1.3 พันล้านดอลลาร์ เมืองไทยดูจะไม่น้อยหน้าใครนักเนื่องจากมีเศรษฐีในกลุ่มนี้ถึง 11 คนนำโดยครอบครัวเจียวรานนท์ซึ่งมีทรัพย์สิน 11.4 พันล้านดอลลาร์และนับเป็นอันดับ 97 ของโลก

เป็นที่ทราบกันดีว่าเศรษฐกิจโลกตกอยู่ในภาวะซบเซามาหลายปีและยังไม่มีทีท่าว่าจะฟื้นขึ้นมาในเร็ววัน อัตราการว่างงานยังสูงมาก แม้กระทั่งเศรษฐกิจจีนซึ่งขยายตัวในอัตราสูงมานานนับสิบปีก็มีแนวโน้มว่าจะขยายตัวช้าลงอย่างมีนัยสำคัญ ด้วยเหตุนี้ การที่จำนวนเศรษฐีพันล้านยังเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจึงเป็นการยืนยันอีกด้านหนึ่งว่า ผลผลิตทางเศรษฐกิจส่วนใหญ่ไปตกอยู่ในมือของกลุ่มเศรษฐีมากขึ้นเรื่อยๆ ส่งผลให้ความเหลื่อมล้ำ หรือการกระจายรายได้เลวร้ายขึ้นไปอีก

เมื่อปีที่ผ่านมา เศรษฐีพันล้านอเมริกันเพิ่มขึ้น 67 คน หรือ เกือบ 16% ในขณะที่ชาวอเมริกัน 47-50 ล้านคนยังยากจนและกว่า 10 ล้านคนหางานทำไม่ได้เพราะการจ้างงานทั่วไปหยุดชะงักมาเป็นเวลานานยกเว้นในร้านอาหารจานด่วนซึ่งยังเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ การจ้างงานในร้านอาหารจานด่วนเพิ่มขึ้นเพราะอาหารจำพวกนี้เป็นที่นิยมของชาวอเมริกัน มันให้ความสะดวกซึ่งเหมาะกับสังคมที่ไม่ค่อยมีเวลาเนื่องจากทั้งสามีและภรรยามักออกไปทำงานนอกบ้านเช่นเดียวกับผู้นำครอบครัวด้วยตัวคนเดียว เมื่อเทียบกับอาหารในภัตตาคาร อาหารในร้านจานด่วนราคาถูกมากเนื่องจากไม่ต้องเสียค่าบริการ (Tip) และแรงงานจ้างได้ในอัตราค่าจ้างขั้นต่ำ การจ้างแรงงานได้เช่นนั้นเพราะแรงงานมักเป็นคนหนุ่มสาวที่เพิ่งเริ่มเข้าตลาดแรงงานและผู้ที่ไม่สามารถหางานอื่นได้

นอกจากปรากฏการณ์เกี่ยวกับการจ้างงานในร้านอาหารจานด่วนด้วยค่าจ้างต่ำแล้ว ยังมีอีกปรากฏการณ์หนึ่งซึ่งชี้ให้เห็นแนวโน้มของความเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้าง นั่นคือ การจ้างงานในโรงงานอุตสาหกรรม ในสมัยที่การอุตสาหกรรมยังนำหน้าและเป็นกระดูกสันหลังของเศรษฐกิจอเมริกัน หรือก่อนที่มันจะถูกผลักดันออกไปด้วยภาคข่าวสารข้อมูลจากการสนับสนุนของเทคโนโลยีดิจิทัล แรงงานในโรงงานอุตสาหกรรมได้ค่าจ้างสูงพอที่จะเลี้ยงครอบครัวได้เป็นอย่างดี หรือมีสถานะเป็นชนชั้นกลาง แต่ในปัจจุบัน แรงงานมีอำนาจต่อรองน้อยลงมากเนื่องจากโรงงานจะหันไปใช้เครื่องจักรทำงานแทนหากแรงงานไม่ยอมทำงานด้วยค่าจ้างในอัตราที่ต่ำกว่าเคยทำ รายงานล่าสุดบ่งว่า คนงานในโรงงานทำรถยนต์นิสสันในรัฐเทนเนสซีได้ค่าแรงเพียงครึ่งหนึ่งของที่น่าจะได้ ซ้ำร้ายยังไม่มีสวัสดิการจำพวกการลาป่วยและบำเหน็จบำนาญแบบเดียวกับแรงงานในยุคก่อน นิสสันเลือกเข้าไปตั้งโรงงานในย่านชนบทที่แรงงานไม่ค่อยมีโอกาสเลือกงานส่งผลให้พวกเขามีรายได้ไม่ถึงระดับที่จะดำเนินชีวิตแบบชนชั้นกลาง

ปรากฏการณ์ต่างๆ ดังกล่าวนี้ชี้ให้เห็นโครงสร้างทางเศรษฐกิจของอเมริกา นั่นคือ คนเพียงกลุ่มเล็กๆ ที่มีความเชี่ยวชาญทางด้านเทคโนโลยีนำสมัยและในภาคการเงินสามารถสร้างความมั่งคั่งได้อย่างรวดเร็วในขณะที่ชนชั้นกลางค่อยๆ หายไปและคนส่วนใหญ่ได้ส่วนแบ่งจากเศรษฐกิจน้อยลง โครงสร้างแบบนี้มีจุดอ่อนมากเนื่องจากความเหลื่อมล้ำมักนำไปสู่ความขัดแย้งร้ายแรงทางสังคมโดยเฉพาะในกรณีที่มีคนจนในอัตราสูง ในอเมริกาในปัจจุบัน แรงงานที่ได้ค่าจ้างตามอัตราขั้นต่ำตามกฎหมายจะไม่มีโอกาสตั้งตัวและยกฐานะครอบครัวให้เป็นชนชั้นกลางได้ ซ้ำร้ายส่วนหนึ่งยังยากจนและต้องรับความช่วยเหลือจากรัฐบาลเนื่องจากรายได้จากงานเช่นนั้นไม่พอเลี้ยงครอบครัว น่าคิดไหมว่าหนุ่มสาวไทยที่ทำงานในร้านอาหารจานด่วนจำนวนเพิ่มขึ้นทุกวันนี้จะมีอนาคตเช่นไร

อนึ่ง เรื่องเทคโนโลยีใหม่ทำให้ผู้เป็นเจ้าของเช่นบิล เกตส์สร้างความมั่งคั่งได้อย่างรวดเร็วนั้นเป็นวิวัฒนาการต่อเนื่องกันมานานตลอดประวัติศาสตร์ ส่วนเรื่องผู้เชี่ยวชาญทางด้านการเงินเล่นแร่แปรธาตุจนสามารถสร้างความมั่งคั่งได้อย่างรวดเร็วนั้นเป็นปรากฏการณ์ใหม่ คนกลุ่มนี้ทำให้เกิดฟองสบู่ในอเมริกาซึ่งส่งผลให้เกิดปัญหาความถดถอยใหญ่หลวงและเศรษฐกิจซบเซามาจนถึงปัจจุบัน คนกลุ่มนี้มีประโยชน์ทางเศรษฐกิจเพียงจำกัดแต่การเล่นแร่แปรธาตุทางการเงินของพวกเขากลับเป็นอันตรายสูงมาก คนไทยย่อมได้ยินชื่อของจอร์จ โซรอสมากว่าทศวรรษแล้ว ตอนนี้เขามีทรัพย์สิน 2.3 หมื่นล้านดอลลาร์ซึ่งนับเป็นอันดับที่ 26 ของโลก ผู้ดำเนินนโยบายของไทยจะตระหนักในประเด็นเกี่ยวกับเรื่องนี้ดีแค่ไหนไม่เป็นที่ปรากฏ หรือพวกเขามักมีผลประโยชน์ทับซ้อนจึงเดินตามก้นอเมริกาแบบไม่เหลียวหน้าแลหลังอย่างต่อเนื่องมาเป็นเวลานาน?

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน