ข้อเสนอสำหรับการปฏิรูป

โดย : ดร.ไสว บุญมา

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

พูดกันมานานว่าจะต้องปฏิรูปประเทศ แต่ตกลงกันไม่ได้ว่าจะทำอะไร อย่างไรและเมื่อไร จะเลือกตั้งใหม่ก่อน หรือปฏิรูปก่อน

ตอนนี้ คสช. มีคำตอบแล้วว่าจะทำทุกด้านก่อนการเลือกตั้งครั้งต่อไป

ในช่วงเวลาหลายเดือนที่ผ่านมา บรรณาธิการเสนอแนะว่าเนื้อหาของบทความควรเน้นประเด็นเกี่ยวกับการปฏิรูปซึ่งคอลัมน์นี้ได้ทำตามข้อเสนอแนะนั้นมาอย่างต่อเนื่อง อันที่จริงคอลัมน์นี้ได้พูดถึงการปฏิรูปมาก่อนนั้นนานแล้วโดยเฉพาะในบทความระหว่างเดือนตุลาคม 2551 ถึงมกราคม 2552 บทความเหล่านั้นได้ถูกนำมาปรับรวมกันพิมพ์เป็นหนังสือชื่อ “ทางข้ามเหว : แนวคิดสำหรับแก้วิกฤติไทย” ซึ่งขณะนี้อาจดาวน์โหลดได้จากเว็บไซต์ของมูลนิธินักอ่านบ้านนา www.bannareader.org

หนังสือเล่มนี้ได้มอบให้รัฐมนตรีบางคนในรัฐบาลที่มีนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะเป็นนายกรัฐมนตรี แต่ไม่เป็นที่ประจักษ์ว่ามีใครให้ความใส่ใจ ทั้งนี้คงเพราะเนื้อหาเสนอว่าถ้าจะน้อมนำพระราชดำรัสเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นฐานของการพัฒนาประเทศ เราควรทำอย่างไร เฉกเช่นรัฐบาลทุกชุดตั้งแต่เกิดวิกฤติปี 2540 เมื่อในหลวงตรัสว่าแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงเป็นทางออก รัฐบาลชุดนั้นให้ความสำคัญแก่เรื่องนี้แต่ปาก ไม่มีใครพยายามทำความเข้าใจในแนวคิดและมีความจริงใจที่จะนำมาประยุกต์ใช้อย่างจริงจัง อย่างไรก็ดี นายกรัฐมนตรีอภิสิทธิ์ได้เชิญผู้มีความเชี่ยวชาญด้านต่างๆ มาระดมสมองกันว่าจะปฏิรูปประเทศอย่างไร โดยมอบให้อดีตนายกรัฐมนตรีอานันท์ ปันยาระชุน และ นพ. ประเวศ วะสี เป็นประธาน ผู้เชี่ยวชาญได้เสนอรายงานที่มีประโยชน์มากไว้หลายด้าน จึงขอเสนอให้ผู้มารับหน้าที่ขับเคลื่อนการปฏิรูปนำมาพิจารณาอย่างจริงจังพร้อมทั้งเชิญผู้เชี่ยวชาญเหล่านั้นบางคนมาร่วมงานเพื่อสานต่อข้อเสนอต่างๆ ด้วย

แรงบันดาลใจที่ทำให้เกิดหนังสือเรื่อง “ทางข้าเหว” ได้แก่ ความมั่นใจว่าแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวทางที่เหมาะสมสำหรับสังคมโลก ก่อนเขียนต่อไป ขอเรียนว่าแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ในหลากหลายด้านทั้งในระดับการดำเนินชีวิตของบุคคลและในระดับการพัฒนาประเทศ ด้วยเหตุนี้จึงยากที่จะอธิบายให้ครอบคลุมได้ทั้งหมดแม้กระทั่งในหนังสือที่พูดถึงเรื่องนี้โดยเฉพาะชื่อ “สู่ความเป็นอยู่แบบยั่งยืน” ซึ่งอาจดาวน์โหลดได้จากเว็บไซต์ของสโมสรหนอนหนังสือ www.bookishclub.com “ทางข้ามเหว” มุ่งไปที่การนำแนวคิดนั้นมาใช้เป็นฐานของการพัฒนาประเทศ แม้เนื้อหาจะเขียนมากว่า 5 ปีแล้ว แต่มันยังไม่ล้าสมัยเนื่องจากเมืองไทยยังไม่เปลี่ยนไปอย่างมีนัยสำคัญจากวันนั้นมา ฉะนั้น จึงขอเสนอให้นำหนังสือมาประกอบการพิจารณาในกระบวนการสรรหาแนวปฏิรูปที่จะทำกันต่อไป

ในฐานะที่ได้คลุกคลีกับการพัฒนาเศรษฐกิจมาเป็นเวลานาน ขอชี้แจงบางอย่างในทางเศรษฐกิจว่าแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงเหมาะสมกับสังคมโลกเพราะอะไร ในเบื้องแรก เศรษฐกิจพอเพียงยึดระบบตลาดเสรีที่มนุษย์เราใช้กันมาตลอดประวัติศาสตร์ ระบบนี้มีมานานเพราะมันสะท้อนสัญชาตญาณของมนุษย์สองด้านด้วยกัน นั่นคือ เมื่อมีอะไรเหลือกินเหลือใช้ก็นำมาแลกเปลี่ยนกันอันเป็นฐานของกระบวนการ “ตลาด” และเราต้องการทำอะไรๆ ได้อย่าง “เสรี” อีกประการหนึ่ง เศรษฐกิจพอเพียงแก้ข้อบกพร่องของระบบตลาดเสรีที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบันซึ่งยึดเอาการบริโภค หรือใช้ทรัพยากรเพิ่มขึ้นอย่างไม่หยุดยั้งเป็นตัวขับเคลื่อน การใช้ทรัพยากรแบบนี้ดำเนินต่อไปอีกไม่ได้แล้วเนื่องจากทรัพยากรโลกกำลังร่อยหรอลง ทางแก้ได้แก่ “ความพอประมาณ” อันเป็นส่วนประกอบใหม่ที่ไม่มีในระบบตลาดเสรีกระแสหลักซึ่งกำลังสร้างปัญหาสาหัสให้แก่สังคมโลก

อนึ่ง มักมีความเข้าใจผิดว่าเศรษฐกิจพอเพียงจำกัดอยู่กับเรื่องเกษตรกรรมโดยเฉพาะการทำเกษตรกรรมขนาดเล็กซึ่งมักทำให้ผู้ปฏิบัติหนีออกจากวังวนของการมีรายได้ต่ำและความล้าสมัยไม่ได้ ขอย้ำเน้นว่า นั่นเป็นการเข้าใจผิดอย่างมหันต์เนื่องจากผู้คิดเช่นนั้นมิได้ศึกษาแนวคิดให้แตกฉานจริงๆ แนวคิดนี้สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในระดับบุคคลได้ในทุกสถานะไม่ว่าจะเป็นกรณีของชาวนาชาวไร่ขนาดเล็ก มหาเศรษฐีพันล้าน หรือข้าราชการทุกระดับ เกี่ยวกับข้าราชการ เป็นที่น่ายินดีว่าหน่วยทหารบางหน่วยได้น้อมนำไปให้ทหารในสังกัดประยุกต์ใช้จนได้ผลแบบเป็นที่ประจักษ์แล้ว ณ วันนี้ ผู้มีอำนาจนำการปฏิรูปเป็นทหารที่เทิดทูนพระองค์ผู้ทรงเป็นต้นคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงเหนือสิ่งอื่นใด ฉะนั้น จึงหวังว่าต่อไปการประยุกต์ใช้แนวคิดอันประเสริฐนี้จะมีความจริงใจและจริงจัง

นอกจากแนวคิดระบบตลาดเสรีที่มีการบริโภคเพิ่มขึ้นแบบไม่หยุดยั้งเป็นตัวขับเคลื่อนจะสร้างปัญหาแล้ว สังคมโลกยังมีตัวมารร้ายที่ทำให้พัฒนาต่อไปไม่ได้และประสบความล้มละลายหายนะอีกสองตัว นั่นคือ การใช้นโยบายประชานิยมแบบเลวร้าย และความฉ้อฉลซึ่งมักเรียกทับศัพท์ว่าคอร์รัปชัน ประชานิยมแบบเลวร้ายทำลายประเทศต่างๆ มามากต่อมาก จากอาร์เจนตินาและเวเนซุเอลามาถึงกรีซ ชาวไทยส่วนใหญ่คงไม่มีความเข้าใจความเลวร้ายของมันจึงเลือกนักการเมืองที่นำมาใช้ให้เป็นรัฐบาลหลายครั้งตั้งแต่ปี 2544 ตอนนี้อาจเข้าใจกันดีขึ้นบ้างจากความเสียหายมหาศาลในโครงการรับจำนำข้าวซึ่งอาจขาดทุนถึง 5 แสนล้านบาทและทำให้ข้าวสารหายไปในอากาศเกือบ 3 ล้านตัน ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ข้าวสารหายหนีไม่พ้นความฉ้อฉลของคนที่เกี่ยวข้อง

จากประสบการณ์อันยาวนานทางด้านการพัฒนา ขอเรียนว่าถ้าลดความฉ้อฉลของคนไทยโดยทั่วไปไม่ได้อย่างมีนัยสำคัญ การปฏิรูปที่จะทำกันจะล้มเหลวโดยสิ้นเชิง

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน