ทีเด็ดฟิวเจอร์ส:การใช้ฟิวเจอร์สป้องกันความเสี่ยง

โดย : รศ.ดร.อาณัติ ลีมัคเดช

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

นอกจากประโยชน์การเก็งกำไรสัญญาอนุพันธ์ทางการเงินประเภทฟิวเจอร์สยังสามารถใช้เป็นเครื่องมือป้องกันความเสี่ยงด้ว

ปัจจุบันมีสัญญาฟิวเจอร์สที่มีสินทรัพย์อ้างอิงหลากหลายซื้อขายกันในตลาด TFEX เช่น อัตราแลกเปลี่ยน อัตราดอกเบี้ย น้ำมัน ดัชนีหุ้นราย Sector หรือแม้กระทั่งฟิวเจอร์สของหุ้นรายตัว แต่สัญญาที่มีการซื้อขายกันมากที่สุดคือดัชนีตลาดซึ่งอ้างอิงกับ SET50 เมื่อเดือนพฤษภาคม ตลาด TFEX ยังได้ปรับลดขนาดของสัญญาให้เล็กลงมาเพื่อให้ซื้อง่ายขายคล่องด้วย ผลจะเป็นอย่างไร รอผมเก็บข้อมูลสักระยะแล้วจะมาเล่าให้ฟังครับ

ในการใช้ฟิวเจอร์สเพื่อป้องกันความเสี่ยงนั้นมีหลักการง่ายๆ คือ ถ้าเราถือครองสินทรัพย์ใดอยู่ และเกรงว่ามูลค่าของสินทรัพย์นั้นจะลดลง หากสถานการณ์ A เกิดขึ้น เราก็ต้องสร้างสถานะที่จะสร้างกำไรเมื่อเกิดสถานการณ์ A ขึ้นเพื่อชดเชยความเสี่ยง

เช่นหากเราถือพอร์ตหุ้นในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยอยู่ ความเสี่ยงของเราก็คือสถานการณ์ที่ตลาดหุ้นตก ซึ่งสะท้อนผ่านดัชนีตลาดเช่น SET50 วิธีการสร้างสถานะที่จะทำกำไรเมื่อตลาดหุ้นตกคือขายฟิวเจอร์ส SET50 ไว้ หากตลาดหุ้นตกจริง เราจะได้กำไรจากการขายฟิวเจอร์สนี้ แล้วเอามาชดเชยความเสี่ยงจากพอร์ตที่เป็นอยู่

ฟังดูก็เป็นเรื่องง่ายๆ แต่มีประเด็นที่นักลงทุนต้องพิจารณาเพิ่มเติมคือพอร์ตที่เราถือกับดัชนี SET50 นั้นอาจไม่ได้เป็นสิ่งเดียวกัน แม้จะมีความสัมพันธ์กัน ดังนั้นถ้าเราถือพอร์ตซึ่งวัดเป็นมูลค่าเทียบเคียงกับสัญญาฟิวเจอร์ส 1 สัญญาได้จำนวน x หน่วย การป้องกันความเสี่ยงไม่ได้หมายความว่าเราจะขายสัญญาฟิวเจอร์สในสัดส่วน 1 ต่อ 1 ได้ หรือ x สัญญาในกรณีนี้ได้เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว นักการเงินได้ใช้ความรู้ทางสถิติคำนวณสัดส่วนป้องกันความเสี่ยงที่เหมาะสม ซึ่งมีหลากหลายรูปแบบ

งานวิจัยของ วิภาวรรณ ศิริเผ่าสุวรรณกุล มหาบัณฑิตจากคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เรื่อง “การป้องกันความเสี่ยงของกองทุน TDEX ด้วย Index futures ในประเทศไทย“จะช่วยให้เราเห็นการประยุกต์ฟิวเจอร์ส SET50 เพื่อป้องกันความเสี่ยงได้ดีขึ้น

ก่อนอื่นขออธิบายว่า TDEX หมายถึงกองทุนประเภทหนึ่งซึ่งลงทุนตาม SET50 และลิสต์หน่วยลงทุนของตนให้ซื้อขายในตลาดหุ้นเสมือนเป็นหุ้นสามัญของบริษัทในกระดาน แต่การขึ้นลงของราคา TDEX นั้นจะเป็นไปตามดัชนีตลาด เพราะธุรกิจของ TDEX คือการถือหุ้นในสัดส่วนเดียวกับดัชนีตลาดนั่นเอง TDEX มีประโยชน์กับนักลงทุนประเภทเล่นจังหวะมาก (Market Timing Investor) เพราะถ้าเก็งว่าตลาดหุ้นกำลังจะขึ้น แล้วไปซื้อหุ้นตัวใดตัวหนึ่ง แม้ตลาดหุ้นจะขึ้นตามคาด แต่ราคาหุ้นที่ไปซื้อกลับตกเพราะปัญหาภายในของบริษัทก็ได้ ครั้นจะไปซื้อหุ้นตามสัดส่วนเดียวกับดัชนีเช่น SET50 ก็ต้องซื้อหุ้น 50 ตัว ซึ่งเป็นไปไม่ได้สำหรับนักลงทุนทั่วไปแน่ แต่บริษัทจัดการกองทุนสามารถทำได้ เขาไปซื้อหุ้น 50 ตัวนี้แทนเรา แล้วเอามาแยกขายปลีกให้เราได้ ทำให้สะดวกในการลงทุนมากขึ้น

คราวนี้ ตัว TDEX เอง แม้จะถือหุ้นตามดัชนีก็มีความเสี่ยงเช่นกัน เพราะดัชนีหุ้นแบบ SET50 นั้นเป็นดัชนีที่คำนวณแบบถ่วงน้ำหนักตามมูลค่า (ราคา x ปริมาณ) นั่นหมายความว่าสัดส่วนของหุ้น 50 ตัวที่เราต้องถือเพื่อให้ราคาเคลื่อนไหวตามดัชนีแบบเป๊ะๆ นั้นต้องปรับกันตลอดเวลา ซึ่งแม้จะเป็นกองทุนใหญ่ขนาดใดก็ไม่มีปัญญาปรับพอร์ตหุ้นแบบ Real Time แน่ เอาแค่ปรับวันละครั้งก็น่าจะโดนค่าธรรมเนียมกินกำไรหมดแล้ว ดังนั้น TDEX เองก็มีความเสี่ยงที่การปรับตัวอาจไม่สอดคล้องกับ SET50

คุณวิภาวรรณจึงตั้งคำถามว่าเราจะใช้ฟิวเจอร์ส SET50 มาป้องกันความเสี่ยงให้กับ TDEX อย่างไร โจทย์สำคัญคือการกำหนดสัดส่วนของสัญญาฟิวเจอร์สที่จะต้องขายเพื่อป้องกันความเสี่ยง โดยมีผู้เข้าประกวดสามราย

หนึ่ง ใช้สัดส่วน 1 ต่อ 1 ด้วยความเชื่อว่า TDEX คือ SET50

สอง ใช้สัดส่วนตามค่าเบต้า ซึ่งเป็นเครื่องมือวัดความสัมพันธ์ระหว่างอัตราผลตอบแทน TDEX กับ อัตราผลตอบแทนSET50 ในช่วงที่ศึกษาพบว่าค่าเฉลี่ยเบต้าของ TDEX คือ 0.9

สาม ใช้การคำนวณสัดส่วนแบบ OLS ซึ่งเป็นวิธีที่พิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างการเปลี่ยนแปลงราคา TDEX กับ การเปลี่ยนแปลงของ SET50 ซึ่งมีค่าเฉลี่ยราว 0.93

สิ่งที่เราสามารถตีความแถมท้ายจากงานวิจัยนี้คือ TDEX นั้นไม่ได้เคลื่อนไหวแนบแน่นกับ SET50 มากนัก ถ้านักลงทุนต้องการลงทุน “ระยะสั้น” ในการจับทิศทางตลาด ฟิวเจอร์ส SET50 น่าจะเป็นทางเลือกที่เนียนกว่า TDEX

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน