จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ Thai Startup Cafe โดย พงศ์พีระ ชวาลาธวัช www.facebook.com/thaistartupcafe

ตอนที่แล้วผมค้างไว้เรื่องแหล่งเงินบนโลกเสมือนหรือโลกออนไลน์ คราวนี้ผมจะพูดถึงแหล่งเงินทุนสุดท้ายของโลกออนไลน์ สำหรับคนที่ไม่เคยอ่านตอนก่อน ๆ สามารถหาอ่านตอนที่แล้วได้ที่ เว็บไซต์ของประชาชาติธุรกิจ (prachachat.net) หรือจากเพจของผมเรื่องการเตรียมการบ้านก่อนการระดมทุนและแหล่งเงินทุน

3.Crowdfunding คือ การระดมทุนจากมวลชน ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้วไม่ใช่การระดมทุนเพื่อแลกกับหุ้นบริษัท แต่จะระดมทุนเพื่อแลกเปลี่ยนกับสินค้าของ Startup ที่จะทำออกมาเมื่อได้รับการลงทุน จะมี Startup หลายรายทั่วโลกคิดว่าการระดมทุนแบบนี้เพียงแค่แปะ Startup ของเราลงไปพร้อมสินค้าแล้วจะระดมทุนง่าย ๆ อย่างที่เคยเห็นส่งต่อกันทาง Facebook ซึ่งผมขอบอกเลยว่า ยากมาก

ถ้าให้จัดระดับความยาก อาจจะยากกว่าขอเงินจาก VC ด้วยซ้ำ ถามว่าทำไมนะหรือก็เพราะว่าการที่คุณจะระดมทุนทางนี้ได้คุณต้องมี Startup ที่มีคุณภาพ มีความโดดเด่นมาก และมีการทำการตลาดและการเข้าถึงสื่อที่มากพอสมควร เพื่อให้การระดมทุนของคุณที่มีเวลาจำกัดประมาณ 1-2 เดือนได้ผลลัพธ์ดีที่สุด แน่นอนว่าต้องมีเรื่องเงินลงทุนของเราในเรื่องของการทำสื่อและโฆษณา แน่นอนว่ามันไม่ฟรีอย่างที่หลายคนคิด

การระดมทุนแบบนี้จึงต้องมีการ วางแผนสื่อสาร กับกลุ่มเป้าหมายที่ชัดเจน จนบาง Startup ถึงขนาดจ้าง PR Agency กันเลยทีเดียว การระดมทุน Crowdfunding มีเว็บไซต์ ต่อไปนี้ให้บริการ

3.1 www.Kickstarter.com เว็บไซต์นี้ดังที่สุดและมีผู้คนประสบความสำเร็จกับมันมากที่สุด แต่การแข่งขันก็สูงมากที่สุดด้วยเช่นกัน ซ้ำร้ายยังให้บริการเพียงแค่ 4 ประเทศเท่านั้นที่สามารถเข้ามาระดมทุนได้โดยไม่มีประเทศไทย แต่คนไทยก็สามารถเข้าไปใช้บริการผ่านตัวแทนได้โดยเราต้องจ่ายเป็นค่า Commission ให้กับตัวแทนที่อยู่ในประเทศที่สามารถระดมทุนได้ จากนั้นตัวแทนจะตั้ง Startup ของเราให้เสมือนว่าอยู่ในประเทศนั้น ๆ

3.2 www.indiegogo.com เว็บนี้ใคร ๆ ก็สามารถเข้าร่วมการระดมทุนได้ แต่ด้วยความหลากหลายทำให้ความสำเร็จของการระดมทุนนั้นต่ำกว่า Kickstarter ถึงครึ่งต่อครึ่ง แต่ข้อดีคือเราไม่ต้องไปจ่าย Commission ผ่านตัวแทน

Crowdfunding ในเมืองไทยกำลังจะเริ่มมี แต่เนื่องจากทาง ก.ล.ต.กำลังถกกันเรื่องข้อกฎหมายการลงทุนให้ลงตัวกว่านี้ ซึ่งผมจะนำมาเล่าให้ฟังอีกครั้งพร้อมลายแทงในวาระต่อไป

สิ่งที่ควรรู้และควรระวังในการระดมทุนออนไลน์มีด้วยกันหลายเรื่อง เช่น การระวังตัวปลอม ทั้งนี้ ต้องระวังทั้งสองฝ่าย ทั้งนักลงทุนปลอมและตัวแทนจัดหาผู้ลงทุนปลอม ซึ่งนักลงทุนปลอมนั้นหลาย ๆ ครั้งกลับเป็นชาวต่างชาติ ถามว่าทำไมเขาปลอมมา มีหลายสาเหตุครับ อย่างที่ผมเจอมาล่าสุดปลอมเข้ามาขอดูรายละเอียดของสินค้า เพราะดันไปใกล้เคียงกับสินค้าที่เขาทำการตลาดอยู่ บางรายก็ปลอมเข้ามาเอาไอเดีย เป็นต้น ซึ่งเราสามารถกรองได้จากขั้นตอนการตกลงเซ็นสัญญาการลงทุน หรือเรียกหาเงินจริง ๆ ถ้าไม่จ่ายจริงนี่ปลอมแน่นอน

หรือตัวแทนจัดหาผู้ลงทุนปลอม จะทำท่าทีว่าเดี๋ยวพาไปคุยกับผู้ลงทุน รับรองว่าได้เงินแน่นอน แต่ขอค่าเดินทางไปก่อนสักหนึ่งพันเหรียญ ถ้ามาแนวนี้อย่าหลงเชื่อครับ รีบหนีก่อนที่เขาจะพาพวกมาหลอกคุณมากขึ้นไปอีก เพราะพวกนี้จะทำเป็นขบวนการให้ตายใจได้ทุกด้าน

อีกคำเตือนหนึ่ง คือ อย่าพยายามนำเสนอ Startup เพื่อการระดมทุนมากจนเกินงาม ผมเคยเจอบางคนโพสต์ข้อความประมาณว่า ลงทุนกับธุรกิจเท่าไหร่ก็ได้ ให้ผลตอบแทนทันทียี่สิบเท่าในปีที่สอง พอเปิดเข้าไปดูเป็นเว็บขายของเล็ก ๆ แน่นอนว่า Startup คุณจะดูแย่ทันทีและเป็นเป้าให้กับตัวแทนจัดหาผู้ลงทุนปลอมท้ายที่สุด

สำหรับ VC และ Angel Investor มักจะตัดสินใจเลือก Startup ที่จะลงทุนโดยการดูจากบุคคลที่แนะนำมาอีกทอดหนึ่งด้วย เพราะเป็นการลดความเสี่ยง และเนื่องจากเราเป็น Startup คนไทย หลายครั้งที่เราควรจะเริ่มระดมทุนจากในภูมิภาคเอเชียด้วยกันก่อน เพราะมีความคิด สไตล์การทำงาน และสิ่งแวดล้อมทางธุรกิจที่คล้ายคลึงกัน แต่ก็มีบ้างที่ไประดมทุนต่างภูมิภาค แต่นั่นหมายถึงว่า Startup ของคุณเองต้องมีเป้าหมายในการทำการตลาดเดียวกับผู้ที่จะลงทุนด้วย

แหล่งทุนอื่น ๆ ที่ผมไม่ได้นำมารวมอยู่ในที่กล่าวมาแล้ว ได้แก่ หน่วยงานจากภาครัฐ เช่น กองทุนร่วมลงทุนเพื่อยกระดับความสามารถการแข่งขันของธุรกิจไทย ของสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.) ธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทย สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ เป็นต้น หรือแม้กระทั่งแหล่งที่ทุกคนมองข้าม เช่น Announcement Board ตามร้านกาแฟ หรือสถานที่ที่ชาวต่างชาติเข้าถึง

เมื่อทราบถึงแหล่งเงินทุนและวิธีระดมทุนทั้งหมดแล้ว ผมขอทบทวนสั้น ๆ ดังนี้ ขั้นตอนแรก ทำวิจัยธุรกิจสิ่งที่เราจะทำให้ลึกที่สุด ขั้นตอนที่สอง ทำการบ้านทั้ง 6 ชิ้น ขั้นตอนที่สาม เริ่มกำหนดกลยุทธ์การระดมทุนตามกลุ่มเป้าหมาย และความเป็นไปได้ของช่องทาง เช่น ถ้าคุณเป็น Startup Seed Stage คุณอยากไปหา Incubator มากกว่า Venture Capital เพราะมีโอกาสสูงกว่ามาก หรือคุณอาจจะอยากใช้เวลาทำ Startup ให้มากที่สุด แล้วให้เป็นหน้าที่ของตัวแทนจัดหาผู้ลงทุน ซึ่งการระดมทุนนั้น Startup สามารถทำได้หลายครั้งตามการเจริญเติบโต

ผมสมมุติขั้นตอนปกติของการระดมทุน ในระหว่างการเติบโตของ Startup ไว้ตามรูป ซึ่ง Seed Stage เรามักจะนำหุ้นไปแลกกับเงินลงทุนเบื้องต้นในหลักล้านต้น ๆ (บาท) คนที่นิยมให้จะเป็น Incubator และมีบาง VC ที่ให้กับ Seed Stage แต่ค่อนข้างน้อย การระดมทุนรอบที่ 2 คือ Series A ที่ประมาณ 10-25% เพื่อแลกกับเงินลงทุนตามมูลค่าบริษัทในเวลานั้น และพัฒนาบริษัทคู่กับการระดมทุนในรอบต่อไปเรื่อย ๆ จนท้ายที่สุดอาจจะได้ Exit หรือออกจากธุรกิจแบบประสบควาsมสำเร็จ มีคนมาซื้อกิจการ ควบรวม หรือนำเข้าตลาดหลักทรัพย์ฯ

ขั้นตอนทั้งหมดนี้ไม่ได้เกิดขึ้นภายในข้ามคืนแน่นอน แต่เกิดจากการสั่งสมประสบการณ์ ซึ่งต้องใช้ความอดทนอย่างมาก ถ้าคุณคิดจะทำ Startup แล้ว อย่าลังเลครับ ไม่ว่าจะกี่พันแหล่งเงินทุน ก็สู้ประสิทธิภาพที่แท้จริงของ Startup ไม่ได้ ถ้าคุณมีธุรกิจที่ดี สุดท้ายทุนจะมาหาคุณเอง

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน