จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ CSR talk โดย พีรานันต์ ปัญญาวรานันท์ ผู้จัดการด้านความรับผิดชอบต่อสังคม สถาบันคีนันแห่งเอเซีย

ในระยะที่เป็นช่วงเวลาแห่งการเปิดตัวรายงานประจำปี และรายงานความยั่งยืนของหลากหลายองค์กร ทำให้เราได้อ่านเรื่องราว ประเด็นที่น่าสนใจในด้านการขับเคลื่อนโครงการ CSR ซึ่งบางองค์กรใช้วิธีแยกเล่ม บางองค์กรรวมเป็นเล่มเดียวกัน สู่สาธารณชนมากขึ้น

ทั้งนั้นเพื่อเป็นเครื่องมือในการสื่อสารผลการดำเนินงานในรอบปีที่ผ่านมาขององค์กร ด้านรายได้ ผลกำไร งบประมาณและการใช้จ่าย รายนามผู้บริหาร หรือบุคลากร กิจกรรมด้านความยั่งยืนทางสังคม และสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ เนื้อหาในรายงานอาจมีการเปรียบเทียบกับผลงานในปีก่อน ๆ และการคาดคะเนผลงานในปีต่อ ๆ ไปด้วย

สารัตถะของรายงานในปัจจุบันได้เน้นประเด็นเรื่องของ ประโยชน์ร่วมกันระหว่างธุรกิจและสังคมไปด้วยกัน(Shared-value)เพื่อแสดงให้ เห็นความร่วมมือระหว่างผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและยังสะท้อนถึงการดำเนินงาน ด้านโครงการความรับผิดชอบต่อสังคมที่ต้องเป็นไปอย่างมืออาชีพ เป็นระบบ และสอดคล้องกับวิถี และกลยุทธ์ของการดำเนินธุรกิจ

โดยข้อสมมุติฐานเบื้องต้นว่า การดำเนินการด้าน CSR นั้นเป็นไปเพื่อการช่วยเหลือเปลี่ยนแปลงสังคมไปสู่สิ่งที่ดีขึ้น จากความท้าทายที่สังคมโลกต้องประสบอยู่ในปัจจุบัน เช่น การที่ทรัพยากรธรรมชาติลดน้อยลง การเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากร การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ การเหลื่อมล้ำของข้อมูลด้านดิจิทัล รวมถึงโอกาสในการเข้าถึงและมีทักษะการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศที่แตกต่างกัน

หาก ใช้กลไกขององค์กรเอกชนในการร่วมด้วยช่วยกันเพื่อสะท้อนความสำเร็จที่แท้จริง ที่จะนำสังคมไปสู่สิ่งที่ดีขึ้นการติดตามและประเมินผลจึงมีความจำเป็นเพื่อ สามารถสื่อสารให้ทั้งผู้บริหารและสังคมได้เข้าใจ และมีส่วนช่วยทำให้เกิดผลสัมฤทธิ์ในกิจกรรมด้านความรับผิดชอบต่อสังคมนั้น ๆ

หลายบริษัทติดตามและประเมินผลกิจกรรม CSR โดยมุ่งเน้นการติดตาม และประเมินผลในเชิงเปรียบเทียบสมการกิจกรรมของโครงการกับผลลัพธ์มากเกินไป ไม่ได้เชื่อมโยง ทำให้ผลลัพธ์เป็นภาพใหญ่ ทำให้ความสำเร็จกระจัดกระจายไม่สามารถส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้

บางองค์กรใส่ใจติดตาม และประเมินผลในระหว่างที่โครงการดำเนินการอยู่เท่านั้น แต่ไม่ได้มีการเข้าไปติดตามผลความยั่งยืนในเรื่องที่ได้มีการดำเนินโครงการไปแล้ว ว่าสิ่งที่ได้ดำเนินโครงการไปแล้วยังสามารถเป็นตัวเชื่อมต่อ การพัฒนาสังคมและชุมชนได้หรือไม่

เรามาลองดูเทคนิค 3 ประการนี้ เพื่อเป็นอีกมุมมองในการพัฒนา และปรับปรุงการติดตาม และประเมินผลในการทำโครงการ CSR ให้สามารถตอบโจทย์ประเด็นด้านการสร้างคุณค่าร่วมระหว่างธุรกิจและสังคมไปด้วยกัน (Shared-value)

1.ให้ความสำคัญกับตัวชี้วัดที่ส่งผลกับผลลัพธ์ปลายทาง (Outcomes) ข้อมูลเกี่ยวกับตัวเลขการอาสาสมัคร งบประมาณที่บริจาค หรือจำนวนพนักงานที่เข้าไปมีส่วนร่วมนั้นมีความสำคัญที่จะบ่งชี้ความจริงจัง และความโปร่งใสของการดำเนินกิจกรรมด้านความยั่งยืน

แต่ในขณะเดียวกัน ก็จำเป็นที่จะต้องมีข้อมูลที่สร้างความเข้าใจเรื่องคุณค่าที่เกิดขึ้นจากการ สนับสนุนงบประมาณเพื่อพัฒนาสังคมเช่นนี้ดังนั้นตัวชี้วัดที่ควรให้ความใส่ใจ ด้วยคือตัวชี้วัดที่จะบ่งชี้ความสำเร็จของผลลัพธ์ปลายทาง (Outcome) เพื่อสามารถสื่อสารทั้งภายใน ภายนอกองค์กร และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียว่า กิจกรรมต่าง ๆ เหล่านี้ช่วยทำให้สังคมดีขึ้นมาอย่างไร

โดยยืนจากมุมมองของผู้รับผลประโยชน์ (Beneficiaries) ของโครงการ ภายใต้คำถามหลักที่ว่า ชีวิตเขาดีขึ้นอย่างไรจากการเข้าร่วมโครงการนี้ แบบไม่เกินจริง

2.เรียนรู้จากบริษัทชั้นนำอื่น ๆ การที่ได้มีโอกาสอ่านรายงานความยั่งยืน หรือเรียนรู้มุมมองด้านการประเมินผลด้านความยั่งยืน ผ่านบริษัทที่มีโครงการด้าน CSR ในระดับโลก หรือมีวาระการเปลี่ยนแปลงสังคมที่มีความซับซ้อน หรือกลุ่มฟอรั่มออนไลน์

สำหรับผู้นำด้าน CSR เช่น Triple Pundit CSRwire Guardian Sustainable Business FastCoExist และ CSRchat จะทำให้เราเห็นเครื่องมือ ตัวชี้วัด และวิธีการในการติดตามและประเมินผล อย่างมีประสิทธิภาพได้

3.รับฟังเสียงของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ผ่านกิจกรรม เช่น การจัดการประชุมกลุ่มย่อยแบบ Focus Group การให้คะแนนโหวตผ่าน Social Media การทำการสอบถามวิจัยต่าง ๆ เพื่อฟังเสียงของเขาเหล่านั้น และนำไปปรับปรุงการตั้งตัวชี้วัด กระบวนการในการติดตามและประเมินผลสร้างคุณค่าและความสนใจร่วมกันได้

การให้ความสำคัญกับการติดตาม และประเมินผลที่แสดงถึงคุณค่าร่วม (Shared-value) จะทำให้โครงการ CSR เกิดผลประโยชน์สูงสุด ทั้งในด้านของผู้รับผลประโยชน์ (Beneficiary) และผู้สนับสนุนด้านงบประมาณและทรัพยากรอื่น ๆ อีกทั้งยังสามารถพัฒนาเป็นองค์ความรู้ สร้างต้นแบบวิธีการที่ช่วยพัฒนาสังคมไปสู่ความยั่งยืนต่อไป

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน