จากประชาชาติธุรกิจ

รายงาน

การอัญเชิญองค์พระรัชทายาทขึ้นทรงราชย์หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 นอกจากจะปฏิบัติตามกฎมณเฑียรบาล พระพุทธศักราช 2467 ที่มีมาตั้งแต่รัชกาลที่ 6 แล้ว ยังขึ้นอยู่กับรัฐธรรมนูญแต่ละฉบับว่าจะบัญญัติการอัญเชิญองค์พระรัชทายาทขึ้นทรงราชย์ในหมวดพระมหากษัตริย์อย่างไร

ในรอบ 84 ปีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ราชอาณาจักรไทย เปลี่ยนรัชกาลมาแล้ว 3 รัชกาล ภายใต้รัฐธรรมนูญ 3 ฉบับ

ครั้งแรกภายใต้ มาตรา ๙ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม ๒๔๗๕ ระบุว่า การสืบราชสมบัติท่านว่าให้เป็นไปโดยนัยแห่งกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗ และประกอบด้วยความเห็นชอบของสภาผู้แทนราษฎร

เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปกพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสละราชสมบัติ คณะรัฐมนตรีจึงอัญเชิญ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล ขึ้นทรงราชย์เป็นพระเจ้าแผ่นดินรัชกาลที่ 8 ตามประกาศของ พ.อ.พระยาพหลพลพยุหเสนา นายกรัฐมนตรีขณะนั้น ประกาศว่า

"โดยที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปกพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงมีพระราชหัตถเลขาลงวันที่ ๒ มีนาคม พุทธศักราช ๒๔๗๗ เวลา ๑๓.๔๕ นาฬิกา (ในประเทศอังกฤษ) ทรงสละราชสมบัติแต่บัดนั้นเป็นต้นมา และสภาผู้แทนราษฎรได้รับทราบไว้แล้ว โดยที่ตามความในรัฐธรรมนูญมาตรา ๙ การสืบราชสมบัติท่านว่าให้เป็นไปโดยนัยแห่งกฎมนเทียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗ และประกอบด้วยความเห็นชอบของสภาผู้แทนราษฎร"

"โดยที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสละพระราชสิทธิที่จะทรงสมมตเจ้านายเชื้อพระบรมราชวงศ์พระองค์ใดพระองค์หนึ่งให้เป็นรัชทายาท ตามความในมาตรา ๕ แห่งกฎมนเทียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗ โดยที่พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล ทรงเป็นเจ้านายเชื้อพระบรมราชวงศ์ พระองค์ที่ ๑ ในลำดับพระราชสันตติวงศ์ ดั่งได้แถลงไว้ในมาตรา ๙ แห่งกฎมนเทียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พ.ศ. ๒๔๖๗"

"โดยที่สภาผู้แทนราษฎรได้ลงมติ ณ วันที่ ๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๗ แสดงความเห็นชอบการที่จะอัญเชิญพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล ขึ้นทรงราชย์สืบราชสันตติวงศ์ต่อไป ตามความในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม มาตรา ๙ และโดยที่คณะรัฐมนตรีได้อัญเชิญพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล โดยทางโทรเลขลงวันที่ ๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๗ ให้ขึ้นทรงราชย์ตั้งแต่วันและเวลาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสละราชสมบัติ จึงขอประกาศให้ทราบทั่วกันว่า สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล ได้ขึ้นทรงราชย์ สืบราชสันตติวงศ์ตั้งแต่วันและเวลาที่ว่านี้เป็นต้นไป"

"ประกาศมา ณ วันที่ ๗ มีนาคม พุทธศักราช ๒๔๗๗ นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา นายกรัฐมนตรี"

12 ปีหลังจากนั้นมีการเปลี่ยนรัชกาลอีกครั้ง เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร เสด็จสวรรคต เมื่อ 9 มิถุนายน 2489 คณะรัฐมนตรีจึงอัญเชิญ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช ขึ้นทรงราชย์ ตามมติเอกฉันท์ของรัฐสภา ตามมาตรา ๙ การสืบราชสมบัติให้เป็นไปโดยนัยแห่งกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พระพุทธศักราช ๒๔๖๗ และประกอบด้วยความเห็นชอบของรัฐสภา

ตามคำประกาศของนายปรีดี พนมยงค์ นายกรัฐมนตรี ขณะนั้น ประกาศว่า "มาตรา ๙ การสืบราชสมบัติให้เป็นไปโดยนัยแห่งกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พระพุทธศักราช ๒๔๖๗ และประกอบด้วยความเห็นชอบของรัฐสภา"

"ประกาศ โดยที่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ได้เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 9 มิถุนายน พุทธศักราช 2489 โดยที่ตามความในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา ๕ การสืบราชสมบัติให้เป็นไปโดยนัยแห่งกฎมณเฑียรบาล ว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พระพุทธศักราช ๒๔๖๗ และประกอบด้วยความเห็นชอบของรัฐสภา"

"โดยที่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช ทรงเป็นเจ้านายเชื้อพระบรมราชวงศ์ที่ร่วมพระราชชนนี ตามความในมาตรา ๙ (๘) แห่งกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ พระพุทธศักราช ๒๔๖๗ โดยที่รัฐสภาได้ลงมติ ณ วันที่ ๙ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๘๙ แสดงความเห็นชอบเป็นเอกฉันท์ในการที่จะอัญเชิญ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช ขึ้นทรงราชย์สืบราชสันตติวงศ์ต่อไป ตามความในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย มาตรา ๙"

"จึงขอประกาศให้ทราบทั่วกันว่า สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช ได้ขึ้นทรงราชย์สืบราชสันตติวงศ์ เป็นสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่วันที่ ๙ มิถุนายน ๒๔๘๙ เป็นต้นไป"

"ประกาศ ณ วันที่ ๙ มิถุนายน ๒๔๘๙ ปรีดี พนมยงค์ นายกรัฐมนตรี"

และเมื่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จสวรรคต ในบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 23 วรรคหนึ่งประกอบรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ชั่วคราว) พ.ศ. 2557 มาตรา 2 วรรคสอง บัญญัติให้ประธานรัฐสภาอัญเชิญองค์พระรัชทายาทขึ้นทรงราชย์ ตามที่ประกาศ ณ วันที่ ๑ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๕๙ พรเพชร วิชิตชลชัย ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ทําหน้าที่ประธานรัฐสภา

สำนักงานสอบบัญชี,#สอบบัญชี,สำนักงานบัญชี,#ทำบัญชี,#ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน