จาก โพสต์ทูเดย์

โดย...สมผล ตระกูลรุ่ง นักวิชาการกฎหมายอิสระ

ความปรองดองเป็นสิ่งดี ไม่มีใครกล้าปฏิเสธ นักการเมืองจึงพยายามที่จะเสนอกฎหมายปรองดอง ซึ่งไม่รู้ว่า นิยามคำว่า ปรองดอง ของนักการเมือง จะเหมือนกับของคนทั่วไปหรือไม่

จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่มีผู้คนออกมาเรียกร้องให้นักการเมือง ซึ่งจะเป็นผู้ออกกฎหมาย ปรองดองกันเองเสียก่อน และขอให้ปรองดองอย่างจริงใจ ไม่ใช่ปรองดองเพียงคำพูดหรือตัวอักษร

ถ้าการปรองดองคือการรักใคร่ต่อกัน เมตตาต่อกัน ไม่ทำร้ายกัน ผมเองก็มีข้อสงสัยมากมาย สงสัยว่า กฎหมายจะมีความศักดิ์สิทธิ์เหมือนคาถาอาคมเลยหรือ กฎหมายสามารถเสกเป่าให้คนปรองดองกันได้จริงๆ หรือ

เท่าที่ผมร่ำเรียนมา กฎหมายคือระเบียบของสังคมที่ออกมาจำกัดสิทธิของคนในสังคม หากไม่มีกฎหมาย คนในสังคมจะทำอะไรก็ได้ จะฆ่าคนตายก็ไม่ผิดกฎหมาย (เพราะไม่มีกฎหมายจะให้ผิด) จึงมีคำกล่าวในวงนักกฎหมายว่า ยิ่งมีกฎหมายมากเท่าใด เสรีภาพของคนก็ลดลงเท่านั้น

กฎหมายที่ผมทราบ คือ กฎเกณฑ์ที่ทำให้สังคมอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข มีบทลงโทษผู้ทำร้ายผู้อื่น ทำให้สังคมอยู่อย่างไม่สงบ แต่ไม่เคยได้ยินว่า กฎหมายบังคับคนให้เป็นคนดีได้

เรามีกฎหมายอาญา ห้ามฆ่าคน ห้ามลักทรัพย์ ห้ามข่มขืน มีกฎหมายที่บัญญัติให้คนรักษาสัญญา หากฝ่าฝืนหรือไม่ทำตามกฎหมาย จะมีบทลงโทษสำหรับผู้ฝ่าฝืน โดยโทษหนักสุดถึงขั้นประหารชีวิต แต่คดีต่างๆ เหล่านี้ก็ยังคงมีอยู่คู่กฎหมายที่ห้ามตลอดมา และคงมีคดีเช่นว่านี้ตลอดไป

นั่นแปลว่า กฎหมายไม่ได้ศักดิ์สิทธิ์โดยตัวของกฎหมายเอง กฎหมายไม่สามารถบังคับให้คนเป็นคนดีได้ ในทางกลับกัน กฎหมายบางฉบับกลับกลายเป็นยิ่งห้ามเหมือนยิ่งยุ เช่น เรามีกฎหมายห้ามซุกหุ้น ห้ามเลี่ยงภาษี แต่ผู้มีอำนาจเองก็กลับเอาหุ้นไปซุกไว้กับคนขับรถ คนรับใช้ คนทำสวน และหาช่องว่างหลบเลี่ยงไม่ยอมเสียภาษี

การลงโทษโดยกฎหมาย ก็ไม่สามารถทำให้คนเคารพกฎหมายได้ ในทางอาชญาวิทยา การลงโทษโดยกฎหมายนั้น ไม่ใช่เป็นการล้างแค้น ไม่ใช่ลงโทษเพื่อความสะใจ แต่กฎหมายต้องการเอาตัวคนไม่ดีให้ออกจากสังคมชั่วคราว ให้ผู้กระทำความผิดรู้สึกเข็ดหลาบ เกิดความหลาบจำ จะได้ไม่ทำผิดอีก โดยหวังว่า จะกลับตัวเป็นคนดี เป็นพลเมืองที่ดีของสังคมต่อไป

เหตุผลอย่างนี้ คุณทักษิณน่าจะเป็นผู้รู้ดีที่สุดคนหนึ่ง เพราะจบดอกเตอร์ทางอาชญาวิทยามา แต่ไม่รู้ว่าจะยังจำเรื่องพื้นฐานอย่างนี้ได้หรือไม่ หรือวันนี้ท่องคาถาอย่างเดียวว่า ถ้าทำผิดแล้วไม่ต้องรับโทษ คือการปรองดอง

ผมไม่เชื่อว่า ความปรองดองจะเกิดขึ้นจากกฎหมาย และยิ่งไม่เชื่อว่า ตัวอักษรบนกระดาษจะทำให้คนที่เคยเป็นศัตรูกัน เคยโกรธเกลียดกัน กลับมารักกัน ให้อภัยกัน

การปรองดองที่ผมเห็น ไม่ได้เกิดจากกฎหมาย แต่เกิดขึ้นจากวิธีการตรงกันข้าม คือ ไม่ใช้กฎหมาย นั่นคือ กระบวนการไกล่เกลี่ยที่สำนักงานศาลยุติธรรมทำมานานแล้ว และได้ผลในระดับที่น่าพอใจ ทำให้คนที่เป็นคดีความ ยอมยุติคดีที่ฟ้องร้องเอาเป็นเอาตายกันมากมายหลายคดี ยอมยุติความขัดแย้ง เลิกราต่อกันได้

กระบวนการไกล่เกลี่ยเกิดขึ้นต่อเนื่องจากความขัดแย้ง ที่คู่กรณีนำขึ้นสู่ศาล เป็นการใช้กฎหมายเพื่อปกป้องสิทธิของตนเอง หรือเพื่อเรียกร้องความเป็นธรรมให้กับตนเอง แต่การใช้กฎหมายในการแก้ปัญหา แม้จะยุติข้อพิพาทได้ด้วยคำพิพากษา ที่คู่ความต้องยอมรับตามกฎหมาย แต่ถ้าไปถามคู่ความฝ่ายแพ้คดี ส่วนใหญ่แล้วจะบอกว่า ไม่ได้รับความเป็นธรรม ผมไม่ผิด

เหมือนนักโทษชายหนีคุกบางคนที่ร้องตะโกนไปทั่วโลกว่ายึดหลักนิติรัฐ แต่ไม่ยอมรับคำพิพากษาของศาลที่ตัวเองได้สิทธิต่อสู้คดีอย่างเต็มที่ตาม กระบวนการของศาล แล้วท่องคาถาบทเดียวว่า ผมไม่ผิด

กระบวนการปรองดองที่ผ่านการไกล่เกลี่ยของสำนักงานศาลยุติธรรม สำเร็จได้เพราะไม่ใช้กฎหมาย แต่กระบวนการปรองดองของท่านผู้ทรงเกียรติในสภา กำลังเดินสวนทางกัน จะใช้กฎหมายมาบังคับให้คนปรองดองกัน จะใช้เสียงข้างมากในสภา ตรากฎหมายให้คนยุติความขัดแย้ง ให้คนเลิกราต่อกัน อันเป็นการฝืนธรรมชาติ

เว้นเสียแต่ว่า มีเจตนาแอบแฝง เพียงเพื่อต้องการช่วยคนผิดที่มากด้วยอัตตา คนที่หยิ่งผยองเชื่อว่า ตนเป็นเจ้าของประเทศ จะทำอย่างไรก็ได้
การปรองดองของนักการเมือง จึงไม่ต่างไปจากการใช้คำว่า ปรองดองเป็นข้ออ้าง เพียงเพื่อประโยชน์ของตนเองและนายใหญ่ นายใหม่ นายหญิง เท่านั้น

หากการปรองดองไม่ได้เกิดจากสำนึกของคู่กรณี (ที่ยังไม่ชัดเจนว่าใครเป็นคู่กรณีกับใคร) แต่เกิดจากกฎหมายที่ใช้เสียงข้างมากลากไป แทนที่จะเกิดความปรองดองตามที่อ้าง สิ่งที่จะตามมาน่าจะเป็นความรุนแรง

หากยังดันทุรัง อย่างว่าแต่ปีนี้จะไม่ได้กลับเลย ชาตินี้ก็จะไม่ได้กลับประเทศ

สำนักงานบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน