การคิดอย่างมีกลยุทธ์นั้นทำได้ฉันใด?

โดย : รศ.ดร.พสุ เดชะรินทร์

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

ทักษะที่สำคัญประการหนึ่งของผู้บริหารทุกระดับคือ ความสามารถในการคิดอย่างมีกลยุทธ์ หรือ ที่เรียกสั้นๆ ว่า Strategic Thinking

อย่างไรก็ดี ถึงแม้เราจะเห็นความสำคัญของการคิดอย่างมีกลยุทธ์ แต่ก็มักจะพบว่าผู้บริหารจำนวนมากยังขาดทักษะดังกล่าวอยู่ ถึงแม้เราจะมีหลักสูตรอบรมทางด้านกลยุทธ์กันอย่างมากมาย หรือ มีหนังสือเกี่ยวกับกลยุทธ์และการคิดกลยุทธ์ออกมาอย่างมากมาย แต่ก็ดูเหมือนว่าผู้บริหารที่มีทักษะนี้จะเป็นที่ต้องการตัวของทุกคน นอกจากนี้ ปัญหาที่สำคัญอีกประการคือเมื่อเรานึกถึงการคิดอย่างมีกลยุทธ์นั้นคือ หลายๆ คนมักจะไปสับสนกับการวางแผนกลยุทธ์ที่องค์กรส่วนใหญ่จะทำกันปีละครั้ง ซึ่งจริงๆ แล้วการคิดอย่างมีกลยุทธ์ หรือ Strategic Thinking นั้นต้องเป็นทักษะสำคัญที่ผู้บริหารจะต้องใช้ทุกวันในการคิดและตัดสินใจ ไม่ใช่เป็นทักษะที่ต้องใช้เมื่อถึงฤดูกาลในการวางแผนกลยุทธ์เท่านั้น

ก่อนที่จะมาดูว่าเราจะพอมีแนวทางพัฒนาให้ผู้บริหารมีทักษะในการคิดอย่างมีกลยุทธ์ได้อย่างไรนั้น เรามาดูกันก่อนครับว่า Strategic Thinking นั้นคืออะไรกันแน่? หลายคนเวลานึกถึง Strategic Thinking นั้นมักจะนึกเพียงแค่ความสามารถในการกำหนด (หรือเขียน) วิสัยทัศน์ การวิเคราะห์ SWOT การตั้งเป้าหมาย และการวางแผนเพื่อที่จะทำให้สามารถบรรลุเป้าหมายที่ต้องการได้ แต่จริงๆ แล้วผู้ที่มีทักษะในการคิดอย่างมีกลยุทธ์หรือเป็น Strategic Thinker นั้น จะต้องสามารถมองเรื่องราวต่างๆ ได้อย่างเป็นระบบ ในการตัดสินใจและแก้ไขปัญหาเรื่องต่างๆ นั้น จะต้องมีมุมมองที่กว้างไกลมากกว่าเพียงแค่เหตุการณ์เฉพาะหน้า คนประเภทนี้จะต้องพิจารณาสิ่งต่างๆ โดยอิงกับวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายในระยะยาว สามารถวางแผนและคิดล่วงหน้าถึงผลกระทบของสิ่งที่ได้ตัดสินใจไป

ผู้ที่มีทักษะในการคิดอย่างมีกลยุทธ์นั้น จะต้องมองภาพในอนาคตระยะกลางและยาวได้ และจากภาพดังกล่าวสามารถกำหนดเป้าหมายที่ต้องการไปถึงได้อย่างชัดเจน จากนั้นย้อนกลับมาว่าในช่วงระยะเวลาต่างๆ นั้นจะต้องทำอะไรบ้างเพื่อให้ไปถึงเป้าหมายที่ต้องการ นอกจากนี้ยังต้องสามารถมองเห็นผลกระทบของการตัดสินใจหรือการกระทำต่างๆ ว่าจะส่งผลต่อผู้มีส่วนเกี่ยวข้องต่างๆ อย่างไร รวมทั้งจะส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมายในระยะยาวได้อย่างไร

ดังนั้น คำถามสำคัญต่อมาคือ จะพัฒนาบุคลากรขององค์กรให้สามารถคิดในเชิงกลยุทธ์ได้อย่างไร? การสอนหรือการอบรมทั่วๆ ไปอาจจะช่วยได้เพียงแค่ส่วนหนึ่ง เพราะการคิดอย่างมีกลยุทธ์ไม่ใช่เพียงแค่รู้จักว่ากลยุทธ์คืออะไร หรือ อะไรคือเครื่องมือที่สำคัญทางด้านกลยุทธ์บ้าง ก็จะสามารถทำให้คิดอย่างมีกลยุทธ์ได้ เพราะการจะคิดอย่างมีกลยุทธ์ได้นั้นอยู่ที่วิธีคิดไม่ได้อยู่ที่เครื่องมือที่จะใช้ นอกจากนี้ ปัญหาสำคัญยังเป็นเรื่องของที่ในองค์กรจำนวนมากให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้ามากกว่าการคิดในระยะยาว อย่างไรก็ดี มีข้อแนะนำที่รวบรวมมาจากที่ต่างๆ มานำเสนอเผื่อท่านผู้อ่านจะลองนำไปปรับใช้ดูนะครับ

เริ่มแรกจะต้องเริ่มจากการเปิดใจตนเองก่อนครับ ทั้งการพร้อมที่จะรับข้อมูลต่างๆ การพร้อมที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ และที่สำคัญการพร้อมที่รับฟังและเรียนรู้จากผู้ที่มีความคิดเห็นที่แตกต่างจากตนเอง เนื่องจากการจะคิดอย่างมีกลยุทธ์นั้นจะต้องมีมุมมองที่กว้างและหลากหลาย ดังนั้นการยึดติดกับสิ่งที่ตนเองรู้ เชี่ยวชาญ หรือ สิ่งที่ทำอยู่เป็นประจำ จะสุดท้ายกลายเป็นกับดักต่อความสามารถในการคิดอย่างมีกลยุทธ์

ต่อมาผู้ที่อยากจะเป็น Strategic Thinker จะต้องพร้อมที่จะขวนขวายและหาข้อมูลใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา ทั้งข้อมูลเกี่ยวกับอุตสาหกรรม ลูกค้า คู่แข่งขัน หรือ เทคโนโลยีใหม่ๆ เพราะข้อมูลและความรู้ใหม่ๆ เหล่านี้จะช่วยยกระดับและพัฒนาความสามารถในการคิดของเราให้มากกว่าการแก้ปัญหาวันต่อวัน

นอกเหนือจากข้อมูลภายนอกองค์กรแล้ว ข้อมูลต่างๆ ภายในองค์กรก็เป็นสิ่งสำคัญ ถ้าองค์กรไหนอยากจะพัฒนาผู้บริหารให้คิดอย่างมีกลยุทธ์แล้ว องค์กรดังกล่าวก็ควรจะต้องมีระบบในการสื่อสาร เผยแพร่ข้อมูลต่างๆ ทั้งจากระดับองค์กรสู่ระดับล่างๆ หรือ ระหว่างหน่วยงานต่างๆ เพื่อให้ผู้บริหารได้รับทราบถึงการตัดสินใจต่างๆ ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น เพื่อที่จะได้สามารถมองเห็นภาพรวมของทั้งองค์กรและทราบถึงผลการตัดสินใจที่สำคัญต่อเป้าหมายขององค์กร

นอกจากนี้ควรจะเป็นผู้ที่มีความช่างสงสัย อย่ายอมรับต่อสิ่งที่มีหรือเป็นอยู่ คำถามสำคัญที่ควรจะต้องถามตลอดเวลาคือ "Why" ไม่ใช่เพียงถามแค่ "What & How" เพราะการถาม "Why" นั้นจะช่วยให้เราทราบถึงแก่นหรือเหตุผล หลักการของเรื่องราวต่างๆ และทำให้สามารถเชื่อมโยงเรื่องราวต่างๆ เข้าด้วยกันได้

จะสังเกตได้นะครับว่าจะพัฒนาผู้บริหารให้มีความสามารถในการคิดอย่างมีกลยุทธ์นั้นไม่ยาก เพียงแต่จะต้องทำอย่างสม่ำเสมอ ไม่ใช่แค่การเข้าอบรมเรื่อง Strategic Thinking แล้วก็จะทำให้ผู้บริหารคิดอย่างมีกลยุทธ์ได้แล้ว

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน