กรรมการอิสระ ที่อาจ(ไม่)อิสระจริง
โดย : สิริพร สงบธรรม
จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์
องค์กรขับเคลื่อน กำหนดก้าวเดินด้วยนโยบายของผู้บริหารเป็นที่ยอมรับกันทั่วโลก ของหลักการบริหาร
ในทุกตำราของการเรียนแนวบริหารธุรกิจ “ผู้บริหาร” จึงเป็นประดุจหัวใจ ที่มีจังหวะการเต้น เร็วรัว ช้าเนิบนาบ ตามสไตล์ที่แตกต่างกัน สะท้อนให้เราได้พบเห็นเป็นวัฒนธรรมองค์กร ว่าจะหวือหวา แบบเสี่ยงเป็นเสี่ยง ออกหัว ออกก้อย หรือจะช้าแต่ชัวร์ หรืออาการอื่นใด ล้วนเป็นแนวทางในการเลือกลงทุนของนักลงทุน ที่ยุคนี้ขยันหาข้อมูล คลุก เจาะวงใน กับซีอีโอ หรือฟัง ซีเอฟโอ กันอย่างคึกคัก
มีหลายปัจจัย ที่ใช้เป็นมิติการมอง ในการเลือกหยิบ เลือกลงทุนหุ้น ที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ฯ เรื่องที่ดิฉันอยากหยิบมาเล่า ถก กันในวงการมองเรื่องการปฏิรูป และการบริหารจัดการ ที่คาดว่า ช่วงห้วงเวลานี้ เป็นจังหวะที่ดีที่สุดในการ คิดทำงานแบบ “ล้างตา ล้างบาง” ที่เราเห็นข่าวกัน ในยุค “คืนความสุข” คือ การโยกย้าย ผู้บริหาร ผู้เป็นเบอร์หนึ่งขององค์กร และกรรมการ ผู้มีส่วนกำหนดแนวนโยบาย ที่จะส่งผลไปถึง กำไร ขาดทุน ขององค์กร
ดังนั้น จึงไม่แปลกใจที่ ผู้ลงทุนทั้งประเภท บุคคลและสถาบัน จะมองภาพนี้ ว่าเป็นความสำคัญ ในการพิจารณา เลือกลงทุน หรือเป็นหนึ่งในการติดตามประเด็นที่เกี่ยวข้องเมื่อเป็นผู้ถือหุ้น ตามไปดูกันให้ถึงก้นครัว ซะเลย
เราเห็นข่าว การลาออกของบรรดารัฐวิสาหกิจ หรือการปลดผู้บริหาร หรือการโยกย้าย ทำให้หลายคน พลันคิดเลยไปถึง ความสำคัญของบริษัทจดทะเบียน ที่เป็นภาพเดียวกัน ต่างกันเพียง อำนาจแบบเบ็ดเสร็จ ที่จะชี้เป็น ชี้ตาย การนั่งเก้าอี้ของกรรมการหรือบอร์ดของแต่ละบริษัท แล้วผู้ถือหุ้นรายบุคคล ล่ะ มีสิทธิที่จะคิด ที่จะออกเสียงบ้างไหม….ฮืม…น่าคิด
โครงสร้างของ “กรรมการ” โดยทั่วไป ประกอบด้วย กรรมการที่มาจากซีกของผู้ถือหุ้น แสดงความเป็นเจ้าของที่เข้ามาบริหาร ดูแลกิจการของพวกเขาเอง ซึ่งมักเกิดจากธุรกิจในครอบครัว จากนั้นเมื่อเติบโตขยายตัว เป็นบริษัท “มหาชน” ข้อกำหนดหนึ่งของหน่วยกำกับดูแล คือ ควรมี “กรรมการอิสระ” เข้ามาเป็นส่วนผสม ที่จะช่วยสอดส่องดูแล ถ่วงดุล เป็นตัวแทนผู้ถือหุ้นรายบุคคล
พบว่า ข้อกำหนด พึงปฏิบัติ สำหรับสัดส่วนของกรรมการอิสระ คือ ไม่น้อยกว่า หนึ่งในสามของกรรมการ ของทั้งบริษัท
สมาคมส่งเสริมสถาบันกรรมการบริษัทไทย หรือ IOD ให้ข้อมูลไว้อย่างน่าสนใจว่า บริษัทจดทะเบียน ของทั้งตลาดหลักทรัพย์ ฯ มีจำนวนกรรมการ รวมทั้งสิ้น ประมาณ 5,000 คน หากกรรมการอิสระกำหนดสัดส่วน หนึ่ง ในสาม ก็เท่ากับว่า มีกรรมการอิสระ ราว 1,500 คน
คำถามถัดมา คือ แล้วจะไปหากรรมการอิสระ มาจากไหนกัน ส่วนใหญ่ก็จะเป็นผู้หลักผู้ใหญ่ที่ มักคุ้นกัน แต่อีกหลายราย มีแนวความคิดว่า เป็นบุคคลที่มีความรู้ ความเข้าใจในวิชาชีพนั้น ที่จะเข้ามาช่วยเปิดมุมมองที่น่าสนใจ แนวคิดใหม่หรืออื่นใดที่จะเป็นประโยชน์ อย่างยั่งยืนให้กับองค์กร จะวิเศษสุด
อีกคำถามถัดมา คือ แล้วจะไปแสวงหา มาจากไหนกัน “กรรมการอิสระ” ที่ว่านี้ … คำตอบ คือ ทาง IOD เขา มีรายชื่อ ไว้เป็นตะกร้าให้เลือกเชื้อเชิญ ให้เหมาะตามแต่ละธุรกิจ ของแบบนี้ ลางเนื้อลางยา เลือกกันเอง คุยกันเอง จะถูกใจและช่วยองค์กรได้อย่างเหมาะสม
เรื่องการแต่งตั้งกรรมการ เป็นเรื่องที่ต้องขอมติจากผู้ถือหุ้น จึงมักบรรจุไว้ในวาระของการประชุมผู้ถือหุ้น เพราะเป็นเรื่องที่มีผลต่อการกำหนดนโยบาย ตามที่เราคุยกันไปแล้วข้างต้น
สอดคล้องกับ แนวทางการทำงานของสมาคมส่งเสริมผู้ลงทุนไทย ในโครงการประเมินคุณภาพการจัดประชุมผู้ถือหุ้นของบริษัททะเบียน ที่มีการกำหนดไว้แบบเข้มๆ ว่า การเข้าร่วมประชุมของกรรมการในวันประชุมสามัญผู้ถือหุ้น ควรเข้าประชุมไม่น้อยไปกว่า 10% ของกรรมการทั้งหมดของแต่ละแห่ง
นอกจากนี้ พบว่าเกณฑ์พิจารณา เรื่องการลงมติออกเสียงในการประชุมผู้ถือหุ้น ในกลุ่มนักลงทุนสถาบันไทย ยังมีเกณฑ์ ที่น่าสนใจเรื่องกรรมการของบริษัทไว้ว่า กรรมการควรเป็นผู้มีทักษะ ประสบการณ์ ความรู้ความสามารถที่เป็นประโยชน์ต่อบริษัท
กรรมการอิสระ ควรอิสระจากฝ่ายจัดการ สามารถปฏิบัติหน้าที่เพื่อประโยชน์สูงสุดของบริษัทและผู้ถือหุ้นโดยรวม ควรอุทิศเวลาเพื่อปฏิบัติหน้าที่กรรมการตามที่ได้อย่างเต็มที่ จึงไม่สมควร ที่จะดำรงตำแหน่งกรรมการในบริษัทจดทะเบียน เกินกว่า 5 แห่ง การเข้าร่วมประชุม ต้องมีเกณฑ์อย่างน้อย ร้อยละ 75 ที่สำคัญ คือ ไม่ควร อยู่ในตำแหน่งต่อเนื่องเกิน 3 วาระ หรือ 9 ปี หากอยู่เกินกว่านี้ มีข้อแนะนำว่า ควร ไม่เลือกกลับเข้ามาอีก ไม่เช่นนั้น อยู่ยาว อยู่นาน อาจกลายเป็น ความคุ้นเคย เห็นอกเห็นใจ ยืนอยู่ฟากเดียวกับการเป็นลูกจ้างไปซะเลย แบบนี้จะเรียกว่า กรรมการอิสระได้ไหม….
นักลงทุน ควรหยิบไปพิจารณาได้เองในข้อนี้ เพราะหากอิสระไม่จริง นักลงทุนรายบุคคล จะวิ่งโร่ไปพึ่งใครกันล่ะ……
สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน
