อันเนื่องมาจากเรื่องการปิด/เปิดโรงงานในเวเนซุเอลา

โดย : ดร.ไสว บุญมา

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

ในช่วงนี้มีเรื่องน่าสนใจในภาคอุตสาหกรรมของเวเนซุเอลาสองเรื่องด้วยกัน นั่นคือ การปิดโรงงานของบริษัทโคลรอกซ์

และการเปิดดำเนินการของโรงงานเหล็กกล้าสิดอร์

โคลรอกซ์เวเนซุเอลาเป็นสาขาของบริษัทโคลรอกซ์สหรัฐซึ่งผลิตสารเคมีที่ใช้ในการทำความสะอาดเป็นหลัก บริษัทปิดกิจการและประกาศขายโรงงานพร้อมสินทรัพย์ในเวเนซุเอลาหลังจากดำเนินงานมา 24 ปีเนื่องจากทนการขาดทุนไม่ไหว บริษัทอ้างว่า ต้นตอของปัญหามาจากรัฐบาลห้ามขึ้นราคาสินค้าทั้งที่ต้นทุนเพิ่มขึ้นมากจากภาวะเงินเฟ้อที่ยืดเยื้อมานาน ในช่วงนี้อัตราเงินเฟ้อของทางการอยู่ที่ราว 63% แต่อัตราที่ไม่เป็นทางการอาจสูงกว่านั้นมากเนื่องจากอัตราแลกเปลี่ยนทางการต่างกับอัตราในตลาดเสรีอย่างมีนัยสำคัญ รัฐบาลเพิ่งเข้ายึดโรงงานและจะให้เปิดดำเงินการในไม่ช้า ส่วนจะจ่ายเงินให้โคลรอกซ์เป็นค่าโรงงานและสินทรัพย์หรือไม่ยังไม่เป็นที่ประจักษ์ หากไม่จ่าย หรือจ่ายในจำนวนที่โคลรอกซ์ไม่พอใจ โคลรอกซ์คงฟ้องศาล หรือเสนอให้ธนาคารโลกพิจารณาถ้าได้ทำประกันไว้ที่นั่น ธนาคารโลกมีหน่วยงานทางด้านการให้ประกันความเสี่ยงทางการเมืองของการลงทุนในประเทศกำลังพัฒนาชื่อ Multilateral Investment Guarantee Agency ข้อพิพาทนี้มีโอกาสยืดเยื้อซึ่งจะมีผลกระทบทางลบต่อการลงทุนในเวเนซุเอลา

สิดอร์เป็นบริษัทขนาดยักษ์ของเวเนซุเอลาซึ่งผลิตเหล็กกล้ามากว่า 50 ปี ทั้งนี้เพราะเวเนซุเอลามีทั้งแร่เหล็กมหาศาลและมีพลังงานจากเขื่อนขนาดใหญ่ที่ผลิตไฟฟ้าได้ในราคาต่ำ กระนั้นก็ดี บริษัทมีประวัติลุ่ม ๆ ดอน ๆ มานาน รัฐบาลลงทุนตั้งกิจการขึ้นมาในรูปของรัฐวิสาหกิจ ต่อมารัฐบาลประสบปัญหาสาหัส จึงขายหุ้นส่วนใหญ่ให้บริษัทจากอาร์เจนตินา เมื่อ 6 ปีที่ผ่านมา รัฐบาลยึดสิดอร์คืนด้วยข้ออ้างต่าง ๆ นานาซึ่งเมื่อมองให้ลึกลงไป ได้แก่รัฐบาลต้องการเปลี่ยนระบบเศรษฐกิจให้เป็นสังคมนิยมแบบเข้มข้นขึ้น

เฉกเช่นที่เห็นกันอยู่ทั่วไป รัฐบาลขาดศักยภาพในการบริหารจัดการ ซ้ำร้ายยังส่งทหารผู้ไม่ค่อยรู้เรื่องเข้าไปก้าวก่ายอีกด้วย เพียงไม่นาน โรงงานก็ประสบปัญหา ส่งผลให้ผลผลิตและรายได้ของบริษัทลดลงมาเรื่อย ๆ รายได้ที่ตกต่ำทำให้บริษัทไม่สามารถลงทุนใหม่และจ่ายค่าแรงงานตามการเรียกร้องของคนงานได้ ต่อมาคนงานส่วนหนึ่งจึงพากันหยุดงาน ส่งผลให้รัฐบาลส่งทหารเข้าไปปราบ เมื่อไม่นานมานี้ ทั้งสองฝ่ายคงมองเห็นว่า การหยุดงานและการปราบปรามด้วยการใช้อาวุธต่อไปคงทำให้เกิดความเสียหายเพียงอย่างเดียว ฉะนั้น จึงบรรลุข้อตกลงกันให้เปิดโรงงานได้ อย่างไรก็ตาม บริษัทอาจดำเนินงานไปได้ไม่นานนักเพราะปัจจัยหลัก ๆ สองประการ

ในเบื้องแรก คนงานได้ค่าแรงและสวัสดิการเพิ่มขึ้น แม้จะไม่ได้ทุกอย่างตามการเรียกร้อง แต่ก็นับว่ามากเนื่องจากรัฐบาลมีฐานความคิดโน้มเอียงไปในทางเข้าข้างฝ่ายแรงงานมาก่อนแล้ว ยิ่งกว่านั้น รัฐบาลยินยอมทั้งที่รู้ว่าสหภาพแรงงานเต็มไปด้วยกาฝาก นั่นคือ สหภาพแรงงานมีสมาชิกอยู่ราว 13,000 คน ในจำนวนนี้เป็นผู้ที่อยู่ในสำนักงานของสหภาพเสียกว่า 2,000 คน ส่วนหนึ่งของ 2,000 คนนี้แทบไม่มีอะไรทำ ส่งผลให้ต้นทุนการผลิตเหล็กกล้าเพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็นและในขณะนี้สูงกว่าราคาในตลาดโลกมาก

ประการที่สอง บริษัทขาดเงินสำหรับใช้ในการลงทุนใหม่เพื่อทำให้โรงงานทันสมัยขึ้น ส่วนรัฐบาลเองก็ขาดเงินสำหรับลงทุนมานาน ทั้งที่มีน้ำมันปิโตรเลียมมหาศาลและเคยผลิตน้ำมันได้มากที่สุดในโลก ที่ผ่านมา การมีรายได้จากการขายน้ำมันมิได้นำไปสู่การลงทุนพัฒนาประเทศในแนวที่เหมาะสม ตรงข้ามมันทำให้เกิดการใช้จ่ายแบบสุรุ่ยสุร่ายและนโยบายในแนวประชานิยมสารพัด ขอยกตัวอย่างเพียงสองเรื่อง

เรื่องแรก รัฐบาลตั้งราคาน้ำมันที่ขายให้ชาวเวเนซุเอลาไว้ต่ำมาก ตอนนี้ราคาอยู่ที่ลิตรละ 35 สตางค์ซึ่งต่ำที่สุดในโลก รัฐบาลต้องการเอาใจประชาชน จึงตั้งงบประมาณสนับสนุนการขายน้ำมันราคาถูกไว้ปีละมาก ๆ ตั้งแต่เริ่มผลิตน้ำมันมา รัฐบาลเวเนซุเอลาไม่เคยเก็บรายได้จากการขายนั้นไว้ให้คนรุ่นหลังดังที่หลายประเทศทำกัน อาทิเช่น นอร์เวย์ซึ่งมีน้ำมันเหลือใช้และส่งขายให้ต่างประเทศ ในขณะนี้นอร์เวย์ขายน้ำมันให้ประชาชนในราคาประมาณลิตรละ 82 บาทซึ่งสูงที่สุดในโลก รัฐบาลเก็บรายได้ส่วนหนึ่งไว้ให้คนรุ่นหลังเมื่อน้ำมันที่มีอยู่หมดลง ตอนนี้ นอร์เวย์จึงมีกองทุนมั่งคั่งถึงเกือบล้านล้านดอลลาร์ นับว่าใหญ่ที่สุดในโลก

เรื่องที่สอง ทหารได้งบประมาณสูงเป็นพิเศษ ไม่ว่าการเงินของประเทศจะตกอยู่ในสภาพอย่างไร ทหารจะต้องได้งบของตน ส่งผลให้ขณะนี้เวเนซุเอลามีนายพล 1 คนต่อทหาร 34 คนซึ่งต่างกับของสหรัฐมากเนื่องจากกองทัพสหรัฐมีนายพล 1 คนต่อทหาร 1,490 คน ในช่วงนี้ ประเทศขาดเงินตราต่างประเทศอย่างสาหัส ส่งผลให้ต้องจำกัดการนำเข้าทั้งหลายรวมทั้งอาหาร ประชาชนพากันอดอยากและต้องเข้าแถวครั้งละนับชั่วโมงกว่าจะซื้ออาหารอันเป็นส่วนปันของตนได้ แต่ในค่ายทหารมีทุกอย่างพร้อมสรรพ

เวเนซุเอลามีปัญหาเชิงโครงสร้างมานาน การมีน้ำมันเป็นปัจจัยพื้นฐานที่ทำให้รัฐบาลคิดผิดและติดกระดุมเม็ดแรกพลาดตั้งแต่วันที่ขายน้ำมันได้ ตั้งแต่นั้นมา เวเนซุเอลามิเคยแก้ปัญหาตรงจุด แต่กลับโทษผู้อื่นว่านำปัญหามาให้รวมทั้งบริษัทต่างชาติเช่นโคลรอกซ์และบริษัทผลิตเหล็กกล้าจากอาร์เจนตินา ชาวเวเนซุเอลาที่พอมีเงินเข้าใจในปัญหาของประเทศดี พวกเขาจึงพยายามขนเงินหนีออกนอกประเทศอย่างต่อเนื่อง ในขณะเดียวกัน บริษัทต่างชาติก็มักต้องคิดหนักก่อนเข้าไปลงทุน ด้วยเหตุนี้ เวเนซุเอลาจึงจะมีสภาพล้มลุกคลุกคลานต่อไป หรือในอีกนัยหนึ่งคือ ยิ่งพัฒนายิ่งจน

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน