จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ เอชอาร์คอร์เนอร์ อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา กรรมการบริหาร สลิงชอท กรุ๊ป

บ่อยครั้งที่มีโอกาสไปสอนผู้บริหารเรื่องภาวะผู้นำแล้วถูกถามว่าคนเราต้องการอะไร ?

เมื่อพูดถึงแรงจูงใจ (Motivation) คนส่วนใหญ่มักคิดถึง Maslow กับความต้องการ 5 อย่าง แต่วันนี้ขอนำแนวคิดอีกมุมมาแลกเปลี่ยนกัน

"Anthony Robbins" นักคิด นักพูดสร้างแรงจูงใจ ที่เป็นไอดอลของใครหลาย ๆ คนแบ่งความต้องการของมนุษย์ออกเป็น 6 อย่าง (6 Core Needs) ประกอบด้วย

หนึ่ง ต้องการความมั่นคง ปลอดภัย คาดเดา และควบคุมได้ (Certainty) - มนุษย์ทุกคนมีความต้องการนี้เป็นพื้นฐาน ลองจินตนาการดูว่าหากเราไม่สามารถคาดเดาได้เลยว่าอะไรจะเกิดขึ้น เช่น เครื่องบินจะออกกี่โมง รถไฟจะมาถึงเมื่อไร ลูกจะกลับบ้านไหม เส้นทางที่เคยไปจะปิดหรือเปล่า การประชุมจะคุยเรื่องอะไรกันบ้าง ฯลฯ ชีวิตจะเลวร้ายขนาดไหน

ผมมีโอกาสอ่านกรณีศึกษาขององค์กรยักษ์ใหญ่แห่งหนึ่ง ซึ่งมีกระบวนการคัดเลือก CEO คนใหม่ที่น่าสนใจมาก บริษัทนี้นัดผู้ที่เข้าข่ายจะได้รับการคัดเลือกจำนวน 7 คนมาที่สนามบินแห่งหนึ่ง เพื่อขึ้นเครื่องบินส่วนตัว (Private Jet) ของบริษัท

นอกจากกำหนดเวลาเครื่องออก และวันเดินทางแล้ว ที่เหลือไม่มีข้อมูลอื่นใดอีกเลย เช่น สถานีปลายทางอยู่ที่ไหน ระยะเวลาเดินทางนานเท่าไร จะกลับวันไหน สภาพอากาศของสถานที่ที่จะไปเป็นอย่างไร ฯลฯ

เมื่อพร้อมเครื่องบินก็ ออกเดินทาง ทุกคนงงเป็นไก่ตาแตก เมื่อเวลาผ่านไปนานพอสมควร ธาตุแท้ของแต่ละคนก็ปรากฏชัดขึ้น บนเครื่องบินมีกล้องวิดีโอตัวเล็ก ๆ ซ่อนอยู่เพื่อบันทึกภาพ พบว่าบางคนโวยวาย บางคนซึมเศร้า บางคนงุ่นง่านเดินไปเดินมา ฯลฯ

ช่างเป็นสถานการณ์ที่น่าสนใจดีแท้ แต่ที่แน่ ๆ เมื่อไม่มี Certainty คนจะมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป

สอง ต้องการความหลากหลาย แปลกใหม่ที่ไม่ซ้ำซากจำเจ (Variety) - แม้ Certainty จะเป็นสิ่งที่มนุษย์ปรารถนา แต่ Certainty เพียงอย่างเดียวย่อมนำมาซึ่งความซ้ำซากจำเจ น่าเบื่อหน่าย ยกตัวอย่างเช่น หากรู้ว่าอาหารที่จะเสิร์ฟในมื้อนี้มีทั้งหมดกี่อย่าง อะไรบ้าง และอย่างไหนมาก่อนมาหลัง คงจะดีไม่น้อย เพราะคาดเดาได้ชัดเจน

แต่หากทุก ๆ มื้อเป็นแบบนี้เหมือนกันหมด ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ มากี่ครั้ง ก็เสิร์ฟแบบเดิม คงชักจะไม่เข้าท่าซะแล้ว เพราะขาดความหลากหลายแปลกใหม่ ไม่ตื่นเต้น

ทราบ ไหมว่าน้ำอัดลมที่ขายดีมากยี่ห้อหนึ่งในสิงคโปร์มี ชื่อว่า Whatever (แปลเป็นไทยว่า อะไรก็ได้) เพราะผู้ผลิตหัวใสเล่นกับความตื่นเต้นหลากหลาย เนื่องจากพบว่าบ่อยครั้งเวลาถามลูกค้าว่า...วันนี้ดื่มอะไรดี

คำพูด ติดปากคือ...อะไรก็ได้ เลยจัดให้ตามที่ต้องการ น้ำดื่ม Whatever มีหลายรสชาติแตกต่างกันไป แต่ Packaging ภายนอกดูเหมือนกันหมด ผู้บริโภคจะรู้ว่าเป็นน้ำอะไรก็ต่อเมื่อเปิดดื่มเท่านั้น คราวนี้สนุกเลย เพราะต้องลุ้นกันว่าเครื่องดื่มที่สั่งครั้งนี้มันคืออะไร !

สาม ต้องการความสำเร็จ ได้รับการยกย่อง และให้ความสำคัญ (Significance) - มนุษย์ทุกคนอยากรู้สึกว่าตัวเองมีความสำคัญ และมีตัวตน ต้องการความภาคภูมิใจในตัวเอง และอยากให้คนอื่นยกย่องเชิดชู เอาอกเอาใจ

ทำไมสินค้าแบรนด์เนมจึงขายดี เพราะทำให้เห็นว่าผู้ใช้มีรสนิยม เป็นคนมีคลาส (Class) ไม่ใช่คนธรรมดา

ทำไมรถหรูราคาหลายสิบล้านจึงขายได้ ก็เพราะขับแล้วมีคนดู ไปที่ไหน รปภ.ก็ให้ที่จอดแบบ วี.ไอ.พี. ทำให้รู้สึกว่าเป็นคนสำคัญ

ทำไมผู้หญิงเก่งหลายคนต้องเลิกรากับสามีไป ก็เพราะตัดสินใจได้เองทุกอย่าง รายได้ดีไม่ต้องพึ่งสามี มีปัญหาก็แก้ไขได้หมด คุณสามีเลยค่อย ๆ รู้สึกว่าตัวเล็กลง ๆ ทุกวัน เพราะขาด Significance ตัวนี้นี่เอง

สี่ ต้องการความรัก ความใกล้ชิด รู้สึกเป็นพวกเดียวกัน (Love & Connect) - ความสำเร็จไม่ได้ทำให้คนมีความสุข ในทางกลับกันความสำเร็จที่ไม่มีความสุขระหว่างที่ทำ อันที่จริงน่าจะเรียกว่าความล้มเหลวด้วยซ้ำ (Success Without Happiness is a Failure)

ผมโค้ชผู้บริหารระดับสูงของแบงก์ใหญ่แห่งหนึ่งใน ประเทศไทย ท่านเป็นผู้บริหารอายุน้อย ประสบความสำเร็จเร็ว พื้นฐานการศึกษาดี แต่เป็นคนมีอารมณ์รุนแรง ดุดัน เกรี้ยวกราด พร้อมชนโดยไม่สนใจหน้าอินทร์หน้าพรหม ทุกคนชื่นชมในความเก่ง แต่เข็ดขยาดในอารมณ์ และการแสดงออก

เขาดูเหมือนไม่แคร์กับความรู้สึก ใคร จึงเป็นคนมีเพื่อนน้อย ชีวิตมีแต่งาน พอมีโอกาสได้นั่งคุยกัน พบว่าพฤติกรรมแบบนี้ไม่ได้เป็นแค่ที่ทำงานเท่านั้น ที่บ้านก็เป็นเหมือนกัน

ในบ้านลูกเมียเข้าหน้าไม่ค่อยติด เพราะเขาเป็นคนควบคุมสั่งการทุกอย่างในบ้าน แม่กับลูก ๆ ทั้ง 2 คนตั้ง Group Line สำหรับพูดคุยหยอกเย้ากันภายในบ้าน แต่ทุกคนลงมติเป็นเอกฉันท์ตรงกันว่า...ไม่ต้องเชิญพ่อเข้ากลุ่ม

ผู้บริหารท่านนี้เล่าให้ฟังอีกหลายเรื่อง แรก ๆ ก็พูดเสียงแข็งว่า...ผมไม่ใส่ใจ แต่พอเล่าไป ๆ น้ำตาคลอเลยครับ และยอมรับอย่างไม่อายว่าทุกวันนี้รู้สึกโดดเดี่ยวเพราะขาด Love & Connect

ห้า ต้องการความก้าวหน้า เรียนรู้และเติบโต (Growth) - มนุษย์ทุกคนต้องการความเจริญเติบโต เด็ก ๆ อยากรู้สึกว่าตัวเองโตขึ้น ผู้ใหญ่ที่โตแล้วอยากรู้สึกว่าตนเองก้าวหน้า คนแก่ที่เกษียณแล้วก็อยากเห็นลูก ๆ หลาน ๆ เติบโต ครอบครัวของตนเองเจริญรุ่งเรือง

พนักงานหลายคนสนุกกับการทำ งานที่รายได้ไม่มากนัก เพียงเพราะรู้สึกว่าได้เรียนรู้ ในทางกลับกันพนักงานอีกหลายคนตัดสินใจลาออกจากองค์กรที่ให้ผลตอบแทนงดงาม เพียงเพราะรู้สึกว่ามองไม่เห็นโอกาสก้าวหน้าหก ต้องการเป็นผู้ให้ ผู้สร้าง ผู้ช่วยเหลือ (Contribution) - มนุษย์ทุกคนอยากมีความรู้สึกแบบนี้ เพราะการให้เป็นความสุขที่สุดยอด เพียงแต่ละคนมีวิธีการให้ สิ่งที่ให้ และเป้าหมายที่ให้ ไม่เหมือนกัน

บางคนอาจรู้สึกสงสัยว่าจริง หรือที่ทุกคนอยากเป็นผู้ให้ ถ้าเป็นจริงเช่นนั้นเราจะอธิบายคนเห็นแก่ตัวที่ไม่ยอมให้อะไรใครเลย อย่างไรเล่า

คำตอบคือจริงครับ การให้เป็นความปรารถนาของทุกคน เพียงแต่คนที่เรารู้สึกว่าเขาเห็นแก่ตัว อาจเป็นเพราะเขาไม่ให้เรา หรือคนที่เรารู้จัก แต่เชื่อไหมครับว่ามีบางคน หรือบางอย่างที่คนเหล่านี้ยอมหยิบยื่นให้ เช่น คนในครอบครัวของเขาเอง ศาสนาที่เขานับถือ หรือแม้แต่สัตว์เลี้ยงตัวโปรดของเขา เป็นต้น

นอกจากนั้น การให้ยังช่วยเสริมสร้าง Love & Connect และ Significance ให้แข็งแรงขึ้นอีกด้วย

"Anthony Robbins" เชื่อว่าคนเรามีความต้องการทั้ง 6 อย่างนี้ตลอดเวลา เพียงแต่ตะกร้าความต้องการแต่ละใบของแต่ละคนอาจไม่เท่ากัน ปัญหาคือคนส่วนมากมักพยายามยัดเยียดสิ่งที่เราต้องการให้กับคนอื่น โดยไม่ได้ใส่ใจว่าเป็นสิ่งที่เขาต้องการด้วยหรือไม่

ตัวอย่างง่าย ๆ ก่อนลากันไปในวันนี้ ภรรยาของผมมีตะกร้า Certainty ใหญ่มาก ที่ผ่านมาพยายามหว่านล้อมด้วยวิธีการต่าง ๆ นานา ให้เธอเอาเงินฝากที่มีอยู่ไม่เยอะนัก ออกจากบัญชีออมทรัพย์ไปลงทุน ด้วยเหตุผลง่าย ๆ อย่างที่ผมต้องการ คือ มีโอกาสได้ดอกเบี้ยสูงกว่า (Growth) พูดเท่าไรก็ไม่สำเร็จ คุยกันมาก ๆ พานทะเลาะกันด้วยซ้ำ

พอได้เรียนรู้เรื่องนี้จากกูรูขั้นเทพ เลยลองนำไปใช้ดู คราวนี้พูดใหม่ว่าให้นำเงินจากบัญชีออมทรัพย์ไปลงทุนในพันธบัตรกับหุ้นกู้ เกรดเอ เพราะมีความมั่นคงและโอกาสสูญเงินน้อยมาก แล้วค่อยบอกต่อว่าได้ผลตอบแทนดีกว่าด้วย

ปรากฏว่าคราวนี้ได้ผลทันที เพราะผมเข้าใจตะกร้าของเธอ และพยายามหยิบยื่นสิ่งที่เธอต้องการให้เธอก่อน

ง่าย ๆ ครับ แต่ได้ผลจริง

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน