จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ Thai Startup Cafe
โดย พงศ์พีระ ชวาลาธวัช www.facebook.com/thaistartupcafe

สำหรับคนที่ไม่เคยอ่านตอนก่อน ๆ สามารถหาอ่านตอนที่แล้วได้ที่ เว็บไซต์ของประชาชาติธุรกิจ (prachachat.net) หรือจากเพจของผม เรื่องการเตรียมการบ้านก่อนการระดมทุนและแหล่งเงินทุน ซึ่งในตอนที่แล้วพูดถึงแหล่งเงินทุนในโลกความจริงทั้ง 8 แหล่ง วันนี้เราจะมาต่อแหล่งที่ 9 กันครับ

9.Venture Capitalist หรือ "VC" บริษัทเงินทุนสำหรับการลงทุนกับธุรกิจ ซึ่งบริษัทพวกนี้มักจะระดมทุนมาอีกต่อเหมือนกัน แต่จะระดมทุนในลักษณะของกองทุนรวมจากต่างประเทศ เช่น บริษัทเงินทุนที่โด่งดังชื่อ ซึโคย่า ที่เคยลงทุนกับ Startup ดัง ๆ เช่น Evernote, Tumblr, WhatsApp, Facebook, Apple, Electronic Art และ Google เข้าไปติดตามได้ที่ www.sequoiacap.com

ถ้าเป็นในเมืองไทยก็จะมี www.intouchcompany.com/invent/ ของ AIS www.vnet.co.th บจ. Vnet Capital ซึ่งเป็นผู้ลงทุน iStudio ที่เรารู้จักกันดีในนามผู้ขายสินค้า Apple เป็นต้น

ผมขอเรียกบริษัทลักษณะนี้ว่า VC ซึ่ง VC นี้ จะระดมทุนมาก้อนหนึ่ง อาจจะเป็นร้อยหรือเป็นพันล้านมากองไว้ตรงกลางแล้วสรรหาผู้ที่เคยทำ Startup จนประสบความสำเร็จแล้ว หรืออาจารย์และนักวิเคราะห์ต่าง ๆ มาบริหารกองทุนให้โตขึ้นตามอัตราส่วนที่ผู้ลงทุนต้องการ จากนั้น VC ต้องคัดเลือกบริษัทที่จะเข้ามาอยู่ในพอร์ตการลงทุน แบ่งตามสัดส่วนของประเภทธุรกิจ เพราะ VC เองต้องมีการกระจายความเสี่ยงเหมือนกัน โดยที่ VC เองต้องทำหน้าที่เป็นทั้ง Incubator และให้ทุนทรัพย์ในเวลาเดียวกัน ซึ่งเมื่อเป็นเงินของคนอื่น VC จึงมีความเครียดมากพอสมควร ทำให้การคัดเลือก Startup เข้ามาอยู่ในพอร์ตนั้น เป็นไปอย่างจริงจัง

มี VC เคยเล่าให้ผมฟังว่าอัตรา Startup ที่ติดต่อเข้าไปในหนึ่งเดือนนั้นมีมากถึงหนึ่งร้อย Startup โดยที่ทาง VC นั้นเลือกที่จะนัดให้ทางทีมมานำเสนอเพียงแค่ 10 ราย และลงทุนจริง ๆ เพียงแค่หนึ่งราย หรือบางเดือนอาจไม่ลงทุนเลย ถ้าคุณภาพของ Startup ไม่เพียงพอ

ด้วยสาเหตุนี้ผมจึงขอให้เรตความยากในการระดมทุนจาก VC เป็นความยากในระดับยากถึงยากมาก เพราะหลาย ๆ ครั้งด้วยความที่ VC นั้น อยู่ในรูปแบบขององค์กรบริหารเงินทุน ทำให้การกลั่นกรอง Startup นั้น พลาดอยู่บ่อย ๆ ในการมองลึกเข้าไปถึง Passion ของ Startup เอง เช่น Airbnb ซึ่งเป็นเว็บไซต์ให้บริการข้อมูลของสถานที่ให้เช่าอยู่ชั่วคราว ซึ่งโดนปฏิเสธการลงทุนมานับครั้งไม่ถ้วน จาก VC แต่ท้ายที่สุดก็เจอซึโคย่าลงทุนให้ จนท้ายที่สุดเป็นบริษัทในระดับหมื่นล้านเหรียญ ซึ่ง VC เองมักจะชอบ Startup ที่ความเสี่ยงต่ำ แต่มีความโดดเด่นของไอเดียหรือผลตอบแทนที่สูง หรือ มูลค่าบริษัทสามารถเพิ่มขยายได้อย่างรวดเร็ว

ผมเองอยากแนะนำ Startup ว่าถ้านึกไม่ออกจริง ๆ ว่าจะเริ่มที่ไหน แนะนำให้ไปเริ่มกับ VC ก่อน เพื่อเป็นการทดสอบไอเดีย Startup และเป็นการลองสนามไปในตัว VC เองมักจะมีความคิดเห็นที่มีประโยชน์ เนื่องจาก VC เห็น Startup มาเยอะ จนบอกได้ว่าเราควรจะปรับปรุงอะไรบ้างก่อนการระดมทุน

การระดมทุนในโลกแห่งความจริงนั้น มี ข้อดี ตรงที่เราสามารถพูดตอบโต้และจูงใจได้อย่างถนัด ซึ่งต่างกับทางโลกเสมือนหรือ Online เพราะเราไม่รู้ว่าคนที่เราคุยด้วยคือใคร มีความตั้งใจจะลงทุนจริงจังหรือไม่ แต่อย่างไรก็ดี แหล่งทุนทางโลกเสมือนมีความน่าสนใจมาก เนื่องจากเป็นวิธีที่หา Angel Investor ได้ง่ายอย่างไม่น่าเชื่อ โดยที่ผู้เขียนได้รับการถ่ายทอดเคล็ดไม่ลับนี้มาจากคุณกฤษฎ์ อักษรวงศ์ เจ้าของเพจ ไม่กู้ก็ได้ (วะ) อีกต่อหนึ่ง ซึ่ง Startup ในเมืองไทยยังไม่ค่อยใช้วิธีนี้เท่าไหร่นัก คือ

1.Classified หรือเว็บไซต์ที่มีการประกาศซื้อขายของต่าง ๆ เช่น ถ้าเป็นของไทยก็ต้องเว็บพันทิป http://pantipmarket.com/ หรือถ้าอยากได้เงินฝรั่งในเมืองไทย ผมแนะนำ http://www.thaivisa.com/forum หรือกลุ่มเว็บไซต์หนังสือพิมพ์, เว็บ Classified เป็นภาษาอังกฤษทั้งหลาย ที่ทำเพื่อชาวต่างชาติในเมืองไทย ซึ่งผู้เขียนได้ลองมากับตัวแล้วยืนยันว่ามีคนสนใจติดต่อมาจริง เพียงแต่คุมคุณภาพไม่ได้ต้องกลั่นกรองเอาเอง โดยวิธีก็ไม่ยาก จำการบ้านที่ผมให้ทำได้ไหมครับทั้ง 7 Words และ 200 Words พวกนั้นคือพาดหัวและรายละเอียดชั้นดี ที่สามารถอธิบายชักชวนการลงทุนได้เป็นอย่างดี ซึ่งการพาดหัวข้ออาจจะพาดสั้น ๆ แค่ว่า "Tech Startup Needs Fund with 5 Times Return in 3 Years" "ธุรกิจ Tech Startup ต้องการเงินทุน พร้อมผลตอบแทน 5 เท่าภายใน 3 ปี" เป็นต้น

คุณกฤษฎ์เองเคยวางข้อความลักษณะนี้บนเว็บ Classified ดังของไทย ปรากฏว่าคำตอบที่ได้รับคือ "ปัญญาอ่อน จริง ๆ ใครจะให้เงินคุณแบบนี้ ไม่มีหรอก งี่เง่าจริง ๆ" แต่คำสบประมาทนี้ไม่สามารถลบล้างความพยายามได้ ภายในเวลา 2 สัปดาห์มีนักลงทุนติดต่อพี่เขามาถึง 3 รายด้วยกัน ซึ่งเป็นสิ่งที่พิสูจน์ว่า Angel Investor นั้นมีอยู่ทุกที่ เพียงแต่เราต้องนำเสนอธุรกิจเราออกไปให้มากที่สุด

2.Investment Matching Website คือบริการการจับคู่ระหว่าง Startup และ Angel Investor ซึ่งวิธีการใช้ก็ตรงตัวครับเข้าไปสมัครตามเว็บที่ผมได้ให้ลายแทงไว้ และกรอกรายละเอียดให้น่าสนใจมากเท่าที่ความสามารถของ Startup พึงมีครับ รายชื่อเว็บไซต์มีดังนี้ http://angel.co, www.angelinvestmentnetwork.co.uk, www.fundingpost.com, www.Ventureforums.org, www.angelcapitalassociation.org ซึ่งบางครั้ง Angel Investor Network ก็ไม่ได้มาในรูปแบบของเว็บไซต์ บางครั้งเราสามารถหาได้เองจาก LinkedIn.com ค้นหาได้ใน Search Box เลย โดยใช้ Keyword ประมาณ Angel Investor, Investors, Funding, Startup Fund ประมาณนี้ โดยที่เราสามารถกรองเอากลุ่มหรือประเภทธุรกิจที่เราสนใจเฉพาะได้ หรือจะหาเป็น Group ให้ไป Join หรือเข้าร่วมก็จะมีรายชื่อ เช่น Angel Investor Group, Asia Alternative Investments, Global Private Equity & Venture Capital, Hi-Tech Ventures & Startups, One Million Angels, Private Equity and Venture Capital Group, Private Equity Investment Group, Venture Capital, Venture Capital Cafe, Venture Capital Group

ทั้งนี้ เราสามารถใช้วิธีการค้นหาตาม keyword และกลุ่มพวกนี้ได้ตาม Social อื่น ๆ ได้เช่นกัน ผมเคยลองใช้กับ Facebook, Twitter, Tumblr มาแล้ว ก็เห็นผลลัพธ์พอสมควร แต่ขอกระซิบดัง ๆ ว่า ให้ขยันหน่อย เพราะคนมักจะไม่ตอบเราเท่าไหร่ เนื่องจากคนที่ถือเงินพร้อมลงทุน ก็กลัวว่าคุณจะเป็น Startup ปลอมด้วยเหมือนกัน แต่ก็ยังพอมีโอกาสบ้างพอสมควร แปรผันตามความขยันและคุณภาพของ Startup

แหล่งเงินยังไม่หมดเท่านี้ครับ ตอนหน้ามีบอกลายแทงต่ออีก ทั้งในโลกเสมือนและหน่วยงานจากภาครัฐ ทำไมจึงเยอะนักนะเหรอครับ ก็เพราะทุนมันก็ต้องหาทางโต ไม่งั้นปล่อยไว้เฉย ๆ ทุนจะหมดค่าลงไปทุกวัน

Startup เองก็เหมือนกัน ถ้าเราไม่พยายามทำให้มีคุณภาพมากที่สุด มันก็จะหมดค่าลงไปเรื่อย ๆ เหมือนกับทุน เพราะฉะนั้น ทำให้ Startup ของเราให้มีคุณภาพที่สุด แล้วออกมาระดมทุนด้วยกันสิครับ

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน