จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ เอชอาร์ คอร์เนอร์ โดย ธำรงศักดิ์ คงคาสวัสดิ์ http://tamrongsakk.blogspot.com

ก่อนจะคุยกันในเรื่องนี้ผมขอทำความเข้าใจให้ตรงกันเกี่ยวกับศัพท์เทคนิคสักเล็กน้อยก่อนนะครับนั่นคือคำว่า"ลาพักร้อน" ที่เราพูดกันจนติดปาก ในกฎหมายแรงงานไม่มีคำว่า "ลาพักร้อน" นะครับ เพราะไม่ใช่วันลา แต่เป็น "วันหยุดพักผ่อนประจำปี" ต่างหาก

"วันหยุด" ในทางกฎหมายแรงงานมี 3 ประเภทคือ

1.วันหยุดประจำสัปดาห์ ตามมาตรา 28 "ให้นายจ้างจัดให้ลูกจ้างมีวันหยุดประจำสัปดาห์ สัปดาห์หนึ่งไม่น้อยกว่า 1 วัน โดยวันหยุดประจำสัปดาห์ต้องมีระยะห่างกันไม่เกินหกวัน....."

2.วันหยุดประเพณี (หรือเรามักเรียกกันว่าวันหยุดนักขัตฤกษ์) ตามมาตรา 29 "ให้นายจ้างประกาศกำหนดวันหยุดตามประเพณีให้ลูกจ้างทราบ เป็นการล่วงหน้าปีหนึ่งไม่น้อยกว่าสิบสามวันโดยรวมวันแรงงานแห่งชาติตามที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด ให้นายจ้างพิจารณากำหนดวันหยุดตามประเพณีจากวันหยุดราชการประจำปี วันหยุดทางศาสนาหรือขนบธรรมเนียมประเพณีแห่งท้องถิ่น..."

3.วันหยุดพักผ่อนประจำปี (ที่เรามักจะเรียกว่า "วันลาพักร้อน" นี่แหละครับ) มาตรา 30" ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันมาแล้วครบหนึ่งปีมีสิทธิ์หยุดพักผ่อนประจำปีได้ปีหนึ่งไม่น้อยกว่าหกวันทำงานโดยให้นายจ้างเป็นผู้กำหนดวันหยุดดังกล่าวให้แก่ลูกจ้างล่วงหน้าหรือกำหนดให้ตามที่นายจ้างและลูกจ้างตกลงกันใน ปีต่อมานายจ้างอาจกำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แก่ลูกจ้างมากกว่าหกวันทำ งานก็ได้นายจ้างและลูกจ้างอาจตกลงกันล่วงหน้าให้สะสมและเลื่อนวันหยุดพัก ผ่อนประจำปีที่ยังมิได้หยุดในปีนั้นรวมเข้ากับปีต่อๆไปได้ สำหรับลูกจ้างซึ่งทำงานยังไม่ครบหนึ่งปี นายจ้างอาจกำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แก่ลูกจ้างโดยคำนวณให้ตามส่วนก็ ได้"

ท่านสังเกตที่ผมทำตัวหนาและขีดเส้นใต้ไว้ให้เห็นทั้ง3 ข้อข้างบนไหมครับ ?

นั่นคือ วันหยุดทั้ง 3 กรณีข้างต้นนั้น ตามกฎหมายแรงงานกำหนดให้นายจ้างเป็นผู้กำหนดหรือจัดให้ลูกจ้างได้หยุด เพราะเป็นสิทธิของลูกจ้างที่นายจ้างจะต้องจัดให้ตามกฎหมาย

เมื่อทำ ความเข้าใจในเรื่องสิทธิของลูกจ้างในเรื่องวันหยุดพักผ่อนประจำปีกันแล้วเรา ลองมาดูกรณีดังต่อไปนี้จะได้เข้าใจมากยิ่งขึ้นแต่เพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน ในที่นี้ผมขอใช้คำว่า "ลาพักร้อน" ตามภาษาของคนทำงานก็แล้วกันนะครับ

"อุดม" มีสิทธิลาพักร้อน 10 วันในปีนี้ แต่ตลอดทั้งปี "อุดม" ทำงานไปโดยไม่เคยขอลาพักร้อนเลย (ซึ่งตามระเบียบของบริษัทบอกไว้ว่าถ้าพนักงานจะลาพักร้อนก็ต้องยื่นใบลาพัก ร้อนล่วงหน้าเพื่อให้ผู้บังคับบัญชาพิจารณาเสียก่อนเมื่อผู้บังคับบัญชา อนุญาตพนักงานถึงจะหยุดพักร้อนได้และวันลาพักร้อนเมื่อไม่ใช้ในปีไหนก็ให้ ตัดทิ้งไปไม่มีการสะสมวันลาพักร้อน)

เมื่อเป็นอย่างนี้ทั้งบริษัทและ "อุดม" จะเข้าใจกันเอาเองว่าถ้าปีไหนพนักงานไม่ใช้สิทธิลาพักร้อน หรือใช้สิทธิลาพักร้อนไม่หมดเช่นกรณีอย่างนี้ ก็ถือว่าพนักงานสละสิทธิลาพักร้อนเอง (ก็อยากไม่ยื่นใบลาพักร้อนเองนี่)

ผมเชื่อว่าในบริษัทหลายแห่งก็คิดและทำอย่างนี้อยู่ใช่ไหมครับ ?

ในกรณีนี้ แม้ "อุดม" ไม่ได้ยื่นใบลาพักร้อนก็จริง แต่ไม่ได้แปลว่า "อุดม" สละสิทธิวันลาพักร้อน นะครับ !!

แต่บริษัทควรจะต้อง "จัดวันหยุดพักผ่อนประจำปี" ให้กับ "อุดม" เช่น ถ้าผมเป็นหัวหน้าของ "อุดม" แล้วผมเห็นว่า "อุดม" ยังไม่ลาพักร้อนเลยนี่ก็ผ่านมาครึ่งปีแล้ว ผมก็ควรจะต้องกำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้ "อุดม" โดยทำตารางการหยุดพักร้อนสำหรับ "อุดม" ให้หยุดพักร้อนวันที่เท่าไหร่ถึงเท่าไหร่ตามสิทธิที่เขามีอยู่ในปีนี้คือ 10 วัน แล้วส่งให้เขารับทราบ

แต่ถ้า "อุดม" ไม่อยากจะหยุดพักร้อนเอง ก็ทำหนังสือแจ้งมาที่ผม ซึ่งเป็นหัวหน้าว่าไม่ประสงค์จะใช้สิทธิลาพักร้อนในปีนี้ แล้วเซ็นชื่อ "อุดม" ไว้เป็นหลักฐาน ถ้าทำอย่างนี้แล้วเขาจะมาเรียกร้องให้บริษัทจ่ายค่าวันหยุดพักร้อนไม่ได้ และ บริษัทก็ไม่ต้องจ่ายค่าวันหยุดพักร้อนให้คุณอุดม เพราะเป็นไปตามมาตรา 30 (ข้างต้น) คือบริษัทจัดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แล้วแต่พนักงานไม่ใช้สิทธิเอง ดูจากคำพิพากษาศาลฎีกาตามนี้ครับ

ฎ.2816-2822/2529 "....ถ้านายจ้างกำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แล้ว ลูกจ้างไม่ใช้สิทธิหยุด ถือว่าลูกจ้างสละสิทธิ...ถือได้ว่านายจ้างได้กำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปี ล่วงหน้าให้แก่ลูกจ้างตามประกาศกระทรวงมหาดไทยเรื่องการคุ้มครองแรงงาน ข้อ 10 แล้ว เมื่อลูกจ้างไม่ยอมหยุดตามที่นายจ้างกำหนด นายจ้างไม่มีหน้าที่ต้องจ่ายค่าจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แก่ ลูกจ้าง"

แต่ถ้าไม่ทำอย่างที่ผมบอกข้างต้นแล้ว"อุดม"มาเรียกร้องให้บริษัทจ่ายค่าวันหยุดพักร้อน 10 วันที่แกไม่ได้ลา แล้วบริษัทก็ไม่ได้จัดวันหยุดพักร้อนให้เสียอีก หากเป็นอย่างงี้ บริษัทก็จะต้องจ่ายค่าวันหยุดพักร้อนให้ "อุดม" ตามแนวคำพิพากษาศาลฎีกานี้ครับ

ฎ.8661/2547 "....ลูกจ้างมีสิทธิหยุดพักผ่อนประจำปี ปีละ 30 วัน โดยถือตามปีปฏิทินพนักงานสะสมวันหยุดพักผ่อนประจำปีไม่ได้ และไม่ปรากฏว่านายจ้างได้จัดให้ลูกจ้างได้หยุดในวันหยุดพักผ่อนประจำปีของ แต่ละปีที่ลูกจ้างทำงานกับนายจ้างแสดงว่านายจ้างมิได้ปฏิบัติตามพ.ร.บ.คุ้ม ครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 30 ....เมื่อลูกจ้างมิได้หยุดพักผ่อนประจำปีตามสิทธิ

นายจ้างจึงต้องจ่ายค่าทำงานในวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แก่ลูกจ้างตามมาตรา 64"

จากที่ผมเล่าให้ฟังมาข้างต้นสรุปว่า

1.หากบริษัทจัดวัน หยุดพักร้อนให้พนักงานโดยแจ้งให้พนักงานทราบแล้วแต่พนักงานแจ้งยืนยันกลับมา ว่าไม่ประสงค์จะใช้สิทธิถ้าทำแบบนี้แล้วบริษัทไม่ต้องจ่ายค่าพักร้อนให้ พนักงาน

ดังนั้น ในเรื่องนี้จึงเป็นหน้าที่ของหัวหน้างานที่จะต้องคอยสอดส่องดูว่าลูกน้องคนไหนยังไม่ยื่นใบลาพักร้อนบ้าง ก็จะต้องจัดให้ลูกน้องคนนั้นหยุดพักร้อนโดยทำเป็นเอกสารแจ้งลูกน้องให้ชัดเจน ส่วนลูกน้องจะใช้สิทธิหรือไม่ก็บอกมาจะได้เก็บไว้เป็นหลักฐาน

2.หากบริษัท ไม่ได้จัดวันหยุดพักร้อนให้พนักงานแล้วจะมาโมเมถือเอาเองว่าเมื่อพนักงานไม่ ยื่นใบลาพักร้อนจะถือว่าพนักงานสละสิทธิ์การลาพักร้อนไปโดยปริยายแล้วจะไม่ จ่ายค่าวันหยุดพักร้อนนั้นไม่ได้ครับเพราะบริษัทไม่จัดวันหยุดพักร้อนให้เขา ตามมาตรา 30 (และตัวอย่างตาม ฎ.8661/2547 ข้างต้น)

อ่านมาถึงตรงนี้ผมเชื่อว่าทั้งบริษัท และพนักงานจะเข้าใจในเรื่องสิทธิวันหยุดพักผ่อนประจำปีหรือลาพักร้อนตรงกันเสียที และมีการปฏิบัติได้อย่างถูกต้องแล้วนะครับ

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน