จาก โพสต์ทูเดย์

โดย-อานนท์

เดือน เม.ย. เลยไปถึงครึ่งแรกของเดือน พ.ค. เป็นช่วงฤดูกาลท่องเที่ยวครับ ตอนนี้หากใครคิดช้า จะหาตั๋วเครื่องบินไปไหนไกลๆ เห็นทีจะลำบากหน่อย เพราะเท่าที่ผมลองเช็กดู ปรากฏว่าตั๋วเต็มเกือบทุกเส้นทางไปจนกว่าจะถึงฤดูกาลเปิดเทอมเลยทีเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่งสายการบินประเภทต้นทุนต่ำ หรือโลว์คอสต์ แอร์ไลน์ ที่เต็มก่อนใครเพื่อน
คำว่า “ต้นทุนต่ำ” นี่แหละครับที่ผมจะหยิบมาคุยกันในวันนี้

การที่ธุรกิจหลายอย่างประกาศตัวเองว่า เป็นธุรกิจต้นทุนต่ำ และเสนอสินค้าหรือบริการในราคาถูก ได้กลายเป็นเทรนด์ใหม่ที่โลกทั้งโลกต้องหันไปมอง จากแรกๆ ที่เคยมีคนคิดว่าบริการแบบต้นทุนต่ำไม่น่าจะอยู่รอดได้ แต่ตอนนี้ต้นทุนต่ำ ราคาถูก ได้กลายมาเป็นธุรกิจดาวรุ่งจรัสแรงในหลายๆ อุตสาหกรรม

ก่อนอื่นเราคงต้องคุยกันว่า ทำไมถึงเกิดต้นทุนต่ำขึ้นมาได้ นั่นก็เพราะว่าผู้ประกอบการได้พิจารณาตัดรายจ่ายที่ไม่จำเป็นบางอย่างออกไป ซึ่งหากมองในแง่ของสายการบินก็จะเห็นชัดว่าได้ตัดความสะดวกสบายบางประการออก ไปเสีย ทำให้ผู้โดยสารสายการบินต้นทุนต่ำไม่ได้รับสิทธิเหมือนกับสายการบินปกติทั่ว ไป เช่น ไม่มีระบบจัดการที่นั่งล่วงหน้า ไม่ให้บริการโหลดกระเป๋าเดินทางขนาดใหญ่ (แต่บางโลว์คอสต์ก็มีนะครับ) ไม่มีอาหาร ไม่มีเครื่องดื่ม ฯลฯ ซึ่งเหล่านี้คือต้นทุนทั้งนั้นเมื่อสามารถลดต้นทุนตรงนี้ได้ ก็เอาส่วนลดนั้นมาลดราคาให้ลูกค้าได้ และลูกค้าก็ไม่บ่นเสียด้วย เนื่องจากเมื่อเทียบกับราคาที่ลดลงไปแล้ว ก็พอใจที่จะจ่ายในราคานี้ และได้บริการอย่างนี้ ซึ่งคงจะต้องเป็นราคาและบริการที่สมน้ำสมเนื้อกัน ลูกค้าจึงจะพอใจ และตัดสินใจซื้อสินค้าหรือบริการ

หลังจากที่สายการบินต้นทุนต่ำฮิต ก็มีคนนำคำนี้มาเป็นจุดขายของธุรกิจ เช่น ร้านกาแฟสดต้นทุนต่ำ แฟรนไชส์ต้นทุนต่ำ ฯลฯ ซึ่งแต่ละสินค้าก็คงจะมีระบบการบริหารต้นทุนที่แตกต่างกันไป ซึ่งบางครั้งก็ไม่ได้ยึดหลักการเดิม แต่ก็คงไม่ผิด เพราะแต่ละธุรกิจย่อมจะมีลักษณะแตกต่าง

อย่างไรก็ตาม ผมอยากเสนอให้ผู้ประกอบการที่อยากจะนำเทคนิคต้นทุนต่ำมาใช้ พิจารณาต้นแบบจากสายการบิน เนื่องจากเป็นแบบแผนทางธุรกิจที่ถือว่าน่าสนใจ และสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับกิจการอื่นๆ ได้ไม่ยาก หรือหากจะว่าไปก็สามารถประยุกต์ใช้ได้กับแทบทุกธุรกิจเลยทีเดียว

การที่ผู้ประกอบการสายการบินได้พิจารณาลดต้นทุนในการบริการนั้นล้วนแล้ว แต่เป็นการเลือกลด เลือกตัด ในสิ่งที่เห็นว่าหากไม่มีสิ่งนี้ ลูกค้าก็ไม่เดือดร้อน
ลองคิดแบบสุดโต่งนะครับ หากสายการบินต้นทุนต่ำเลือกที่จะลดต้นทุนด้วยลดจำนวนนักบิน ผมเชื่อว่าวิธีการแบบนี้แม้จะลดต้นทุนได้มากก็จริง แต่คงจะไม่สามารถทำการตลาดได้ เพราะจะกลายเป็นการลด หรือตัดในสิ่งที่ลูกค้ายอมรับไม่ได้ เนื่องจากในธุรกิจสายการบินนั้น หัวใจที่สำคัญที่สุดไม่ใช่ว่าจะมีอาหารรับประทานบนเครื่องหรือไม่ แต่อยู่ที่ว่าความปลอดภัยมีจริงหรือไม่ต่างหาก

การตัดอาหารออกและเพิ่มทางเลือกสำหรับผู้โดยสารที่อาจจะหิวระหว่างทางให้ สามารถจ่ายเพิ่มเองเพื่อซื้ออาหารรับประทานได้ จึงเป็นทางเลือกของการพิจารณาตัดทอนในสิ่งที่ไม่ได้ทำให้ลูกค้าเกิดความไม่ สบายใจ หรืออึดอัดใจที่จะใช้บริการ

ดังนั้น การลดต้นทุนใดๆ ก็ควรจะยึดหลักการเดียวกับสายการบินต้นทุนต่ำนี้ คือ ลดในสิ่งที่ลูกค้ายอมรับ และคงไว้ในสิ่งที่ลูกค้าคาดหวัง เช่น หากท่านประกอบการร้านอาหาร ร้านกาแฟ หรือร้านขนม เรื่องที่ไม่สามารถลดทอนได้คือ ความอร่อย ปริมาณ และคุณภาพของอาหาร แต่สามารถลดส่วนอื่นๆ ได้ หากต้องการจะขายในราคาที่ต่ำลง เช่น เลือกซื้อจาน ชาม ถ้วย ช้อน ที่ราคาพอประมาณ หรือเลือกที่จะใช้ระบบบริการตนเอง โดยไม่มีพนักงานเสิร์ฟ เป็นต้น

ในอุตสาหกรรมการพิมพ์อาจจะลดต้นทุนด้วยการใช้กระดาษรีไซเคิลที่อาจจะไม่ ใช่สีขาวสดใส แต่เป็นกระดาษสีเหลืองที่ก็ยังอ่านหนังสือได้สบายดี และลูกค้าพอใจที่จะซื้อ เมื่อพิจารณาจากเนื้อหาของหนังสือ  อุตสาหกรรมโทรศัพท์มือถือ เดี๋ยวนี้หลายยี่ห้อขายในราคาถูก โดยการตัดฟังก์ชันบางอย่างออก เช่น ไม่มีกล้อง ไม่มีบลูทูธ (ซึ่งเมื่อก่อนก็ไม่มี แต่เดี๋ยวนี้เราแทบจะรู้สึกว่าเป็นของที่ “ต้อง” มีในมือถือรุ่นใหม่ๆ แต่ผู้ประกอบการบางรายก็ออกแบบใหม่ที่ไฉไลได้โดยไม่มีสิ่งเหล่านี้ หรือมีในคุณภาพต่ำ เช่น กล้องที่มีความละเอียดต่ำ เป็นต้น)

ธุรกิจเครื่องใช้ไฟฟ้า หรือคอมพิวเตอร์ อาจจะลดราคาลงได้ด้วยการลดบริการหลังการขาย เช่น จากที่เคยการันตีซ่อมฟรี 2 ปี ก็ลดเหลือ 6 เดือน และอาจจะเพิ่มทางเลือกให้ลูกค้าด้วยการที่สามารถ ซื้อประกันเพิ่ม โดยจ่ายเพิ่มอีกเล็กน้อย ซึ่งลูกค้าที่คิดว่าตัวเองใช้งานดี ใช้อย่างระมัดระวัง ก็อาจจะไม่จำเป็นที่จะต้องมีรับประกันนานๆ การลดเวลาประกันแลกกับการลดราคาก็อาจจะช่วยดึงดูดใจลูกค้าประเภทนี้ได้ รวมความแล้ว สินค้า หรือบริการแบบต้นทุนต่ำสามารถทำกันได้ โดยพิจารณาให้เหมาะสมว่าจะลดต้นทุนในส่วนไหน เพื่อให้ลูกค้ายังพอใจที่จะซื้อ และนำต้นทุนที่ลดลงไปมาเป็นจุดขายสำคัญในการขายสินค้าหรือบริการราคาถูกกว่า คู่แข่ง หรือถูกกว่าท้องตลาด ก็จะทำให้ได้กลุ่มลูกค้าที่หันมามองเรา และกลายเป็นลูกค้ากันไปในระยะยาวได้ หากว่าสิ่งที่ลดลงนั้นไม่ทำให้เขากลุ้มใจครับ