อยู่กับข่าวลือออนไลน์ (1)

โดย : ดร.บวร ปภัสราทร

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

ข่าวลือมีอยู่คู่กับผู้คนมาแล้วนานแสนนาน ที่ใดมีคนมาทำงานร่วมกัน ที่นั่นก็มีข่าวลือเกิดขึ้นได้เสมอ ไม่ว่าจะมีการบริหารที่โปร่งใสมากเพียงใด
ก็ไม่อาจรอดพ้นไปจากข่าวลือไปได้ หลายเรื่องในอดีตได้แสดงให้เห็นตัวอย่างการล่มสลายของผู้บริหารที่ประมาทว่าข่าวลือเป็นเรื่องเล็ก ทำให้มีการวิจัยเกี่ยวกับจุดเริ่มต้นและการแพร่กระจายของข่าวลือกันอย่างกว้างขวาง ผลการวิจัยกลายเป็นหนังสือขายดีมาแล้วหลายเล่ม แต่ที่มาพร้อมกับความสะดวกสบายในการติดต่อสื่อสารที่ก้าวหน้าอย่างมากมายในทุกวันนี้ คือ หายนะทางจิตใจที่มาจากข่าวลือออนไลน์ วันก่อนนั้น ข่าวลือจากซีกโลกหนึ่งแทบไม่มีโอกาสจะเข้าใกล้ผู้คนในอีกซีกโลกหนึ่งได้เลย
 

สมัยก่อนฝรั่งเล่าลือกันเรื่องมนุษย์หมาป่าจนฝรั่งตกอกตกใจกันทั่วบ้านทั่วเมือง แต่บ้านเราก็ไม่ได้รู้เรื่องไปกับฝรั่งด้วย เลยไม่ตกใจว่าจะมีคนที่กลายเป็นหมาตอนกลางคืนมาไล่กัดผู้คน แต่วันนี้ ด้วยอิทธิพลของสารพัดสื่อออนไลน์ ฝรั่งลืออะไรมาเราลือตามไปด้วยแทบทั้งหมด แถมยังซ้ำเติมออนไลน์กันด้วยข่าวลือของบ้านเราตอกย้ำกันเข้าไปอีก ฝรั่งลือเราลือตาม แต่หลายเรื่องที่ลือกันในบ้านเรากลับไม่เป็นที่สนใจในบ้านอื่นเมืองอื่น ทั้งๆ ที่แพร่กระจายออนไลน์อย่างกว้างขวางไม่แพ้ข่าวลือจากเมืองฝรั่ง  ที่น่ากังวลมากขึ้นไปอีกคือข่าวลือทำให้เราเริ่มกลัวในสิ่งที่ในทางกายภาพแทบไม่มีทางที่จะเป็นไปได้ คนอยู่บนภูเขากังวลจนไม่เป็นอันทำมาหากินกับข่าวลือเรื่องคลื่นยักษ์จากทะเล คนอยู่ท้ายเขื่อนไม่ได้หลับได้นอนกับข่าวลือเขื่อนแตก วันนี้เรากำจัดข่าวลือให้หมดไปจากโลกออนไลน์ไม่ได้แล้ว เราปิดหูปิดตาตัวเราไม่ให้รับรู้ข่าวลือก็ไม่ได้อีกด้วย เว้นเสียแต่จะเลิกยุ่งเกี่ยวกับสารพัดระบบที่ออนไลน์กันอยู่ในปัจจุบัน แต่นั่นก็หมายถึงตัดช่องทางทำมาหากินไปพร้อมกันด้วย หนทางที่ทำได้คือต้องอยู่กับข่าวลือออนไลน์นี้ให้ได้อย่างไม่มีทุกข์
 

งานวิจัยบอกว่าเหตุจูงใจสำคัญที่คนเราจะส่งต่อข่าวลือออนไลน์ คือ เมื่อพบว่าถ้าตนเองส่งต่อข่าวลือนั้นไปแล้ว ตนเองจะมีความสำคัญมากขึ้น ตนเองจะเป็นจุดที่ได้รับความสนใจมากขึ้นบนเครือข่ายสังคม ยิ่งคนมีอัตตาสูงเท่าใด คนนั้นมีโอกาสส่งต่อข่าวลือได้มากขึ้นเท่านั้น ข่าวร้ายสารพัดเรื่องที่ร่ำลือกันอย่างกว้างขวางนั้น ส่วนหนึ่งมาจากการกระจายข่าวลือเพื่อตอบสนองอัตตาของคนบางคน กระจายข่าวร้ายเพื่อให้โลกเห็นว่าตัวฉันคือผู้หยั่งรู้ฟ้าดิน ข่าวร้ายเล่าลือได้ง่ายเพราะคนชอบฟังเหมือนกับที่ชอบดูหนังผี ข่าวร้ายที่ลือกันนั้นฟังง่าย และลืมง่ายเท่ากันด้วย ก่อนถึงกำหนดวันที่เล่าลือกันก็ส่งต่อข่าวร้ายนั้นผ่านแทบทุกช่องทางออนไลน์ว่าเรื่องร้ายจะเกิดอย่างนั้นอย่างนี้ แต่พอผ่านไปโดยไม่มีอะไรเป็นไปตามที่ส่งข่าวลือนั้นมา ก็ไม่มีใครส่งต่อความจริงที่ว่าข่าวลือจากต้นตอไหนเป็นแหล่งลือที่เต็มไปด้วยความเท็จ จำกันส่งต่อกันเฉพาะข่าวลือ แต่ไม่เคยจำไม่ส่งต่อความไม่เป็นจริงของข่าวลือนั้น ลือกันหลายร้อยเรื่อง ผิดพลาดหลายร้อยครั้ง พอบังเอิญตรงกับเรื่องที่เกิดขึ้นจริงเพียงเรื่องเดียวก็จดจำแต่ความถูกต้องที่เกิดขึ้นโดยบังเอิญนี้ แล้วอกสั่นขวัญหายไปกับข่าวลือที่น่ากลัวเรื่องต่อไปกันอีก
 

หายนะที่มาจากข่าวลือออนไลน์คือเป็นช่องทางที่ส่งต่อแต่ความน่าหวาดกลัว ส่งข่าวลือที่ไม่จริงเพียงเพื่อสร้างความสำคัญให้กับตนเองในสังคมออนไลน์ แต่ไม่ส่งต่อความจริงที่ลบล้างข่าวลือที่ไม่จริงนั้น ดังนั้น ถ้าไม่อยากให้เกิดหายนะทางจิตใจจากสังคมออนไลน์ก็ต้องแยกแยะให้ได้ว่าใครคนใดที่โด่งดังมาได้ เพราะการกระจายเรื่องน่ากลัวที่ไม่เป็นจริง หลายท่านคงยังจำกันได้ว่าเมื่อสิบกว่าปีก่อนตอนที่เปลี่ยนคริสต์ศักราชจากเลขหนึ่งเป็นเลขสอง ก็เคยมีคนหลายคนมาช่วยกันสร้างความสำคัญให้กับตนเองด้วยการกระจายข่าวลือที่น่าหวาดกลัวออกไปทั่วทิศ ส่งผลให้ชาวบ้านหวาดกลัวจนไม่ได้ฉลองปีใหม่กัน เพราะมัวแต่นั่งดูโทรทัศน์ติดตามว่าจะมีภัยพิบัติอะไรเกิดขึ้นหรือไม่ ฝรั่งเองที่เป็นต้นตอตัวจริงของข่าวลือนี้กลับฉลองกันใหญ่โต สนุกสนานกันเต็มที่ทั้งๆ ที่ชีวิตพวกเขาต้องพึ่งพาสารพัดเครื่องมือที่ลือกันว่าจะทำงานผิดพลาดจนกระทั่งโลกแตก เจ้าของเทคโนโลยีไม่กลัว แต่คนที่ไม่มีเทคโนโลยีจะใช้กลับอกสั่นขวัญหาย ถ้าไม่อยากหายนะทางจิตใจจากสังคมออนไลน์ให้ใช้เครื่องมือออนไลน์นั่นแหละกรองทิ้งข่าวสารที่มาจากคนกลุ่มนี้ไปให้หมด หรือถ้ายังมีเยื่อใยอยู่บ้าง ตัดใจไม่ได้ ให้รับรู้ข่าวสารนั้นเหมือนกับการดูหนังเขย่าขวัญ ที่กลัวได้เฉพาะตอนอยู่ในโรงหนัง จบแล้วก็เลิกกันไป อย่าเก็บไว้ อย่าส่งต่อ อย่าคุยต่อออนไลน์ในเรื่องนั้นอีกต่อไป
 

ถ้าคนอยากดังส่งข่าวร้ายมาแล้วไม่มีใครใส่ใจ จะแบ่งออกเป็นสองพวก พวกหนึ่งจะยุติ อีกพวกหนึ่งจะเคียดแค้นที่คนไม่เชื่อ แล้วจะยิ่งส่งข่าวลือที่น่ากลัวมากยิ่งขึ้นไปอีก โดยมีการสาปแช่งคนที่ไม่เชื่อผสมเติมเต็มเข้ามาด้วย การสาปแช่งคนอื่นเป็นหนทางแสดงความสำคัญของตนเองอีกทางหนึ่ง  ซึ่งถ้าผู้รับสารใจแข็งไม่พอก็จะหวนกลับเข้าวงการข่าวลือข่าวร้ายนั้นอีก กลับเข้าไปครั้งนี้ก็จะกลายเป็นสาวกข่าวลือข่าวร้ายอย่างเต็มตัว และจะเริ่มแสดงอาการเป็นองครักษ์พิทักษ์ข่าวลือนั้นชัดเจนมากขึ้นเรื่อยๆ ถ้าเจอคนแบบนี้ ก็ต้องใจแข็งมากขึ้นอีกหน่อย คือ ตัดขาดทุกช่องทางที่ตัวร้ายจะเข้ามาถึงได้ให้หมด ออกจากกลุ่มสังคมออนไลน์ที่เชิดชูนิยมลือข่าวร้ายไปสักพักหนึ่ง  โดย เตือนตนเองไว้ตลอดว่าโลกออนไลน์ยังมีอีกหลายอย่างที่ดีที่น่าสนใจมากกว่าการรับรู้ข่าวลือที่มีแต่สร้างวิตกจริตให้กับตัวเรา
 

หลายคนที่วนเวียนอยู่กับชุมชนออนไลน์ที่สนทนากันแต่ข่าวลือที่น่ากังวลเป็นเวลานานๆ จะออกจากวงการได้ยาก วันไหนไม่ได้ทราบข่าวลือเพิ่มเติมดูเหมือนกับชีวิตขาดอะไรไปสักอย่าง หนทางเดียวที่จะออกไปได้คือลองไปดูสาระที่มีเหตุมีผลเป็นวิทยาศาสตร์กันบ้าง ฝรั่งมีทั้งชุมชนออนไลน์ที่เอาแต่กระจายเรื่องน่ากลัวที่ไม่ค่อยจะมีเหตุมีผล ลืออย่างเดียวว่าจะเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ และมีชุมชนออนไลน์ที่ช่วยกันพิสูจน์อย่างมีหลักวิชาการว่าข่าวลือนั้นเป็นไปไม่ได้ควบคู่กันไปด้วย ถ้ายอมรับรู้จากทั้งสองด้าน โอกาสที่จะสะกดจิตตนเองให้เชื่อแต่ข่าวลือที่น่าหวาดกลัวก็จะลดลงไป ไม่มีหายนะทางจิตใจตามมาจากการหลงข่าวลือนั้น ถ้าหลงอยู่กับชุมชนที่กลัวน้ำท่วมโลก ก็ให้ไปดูเว็บขององค์การอวกาศของสหรัฐที่จำลองเหตุการณ์น้ำท่วมว่าน้ำทะเลจะต้องสูงขึ้นสักกี่เมตรจึงจะท่วมมาถึงบ้านเราควบคู่ไปด้วย ถ้ากลัวคำทำนายของชนเผ่าหนึ่ง ก็ให้ศึกษาพระคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ของหลายศาสนา หลายลัทธิในโลกนี้ควบคู่กันไปด้วย
 

ส่วนการที่จะทุเลาข่าวลือออนไลน์ให้ลดลงไปบ้างนั้น จะบอกกล่าวให้ทราบในโอกาสต่อไป

สำนักงานบัญชีและธุรกิจ พี.เอ.แอล.,สำนักงานสอบบัญชี พีแอนด์อี
ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,จดทะเบียนธุรกิจ,วางระบบบัญชี