SOTUS ระบบเถื่อนที่ไม่เหมาะกับยุคสมัย

โดย : เรือรบ เมืองมั่น

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

The Best Years of Our Lives ของแต่ละครมักจะอยู่ในห้วงเวลา ม.ปลายและปีต้นๆ ของการศึกษาในมหาวิทยาลัย

ในห้วงเวลาดังกล่าวไม่ใช่ห้วงเวลาที่ประสบความสำเร็จในชีวิตสูงสุด หรือมีทุกอย่างในชีวิตพร้อมมูล บางทีค่อนข้างขาดไปเสียทุกอย่างด้วยซ้ำ แต่ห้วงเวลาดังกล่าวเป็นห้วงเวลาที่จิตวิญญาณการแสวงหาได้โผบินอย่างเต็มที่ การใช้ชีวิตที่มีอิสระยืดหยุ่นกว่าช่วงเวลาใด ทำให้ห้วงเวลาดังกล่าวของผู้ที่เปลี่ยนจากนักเรียนเป็นนักศึกษาเป็นห้วงเวลาที่มีความสนุกและมีสีสันที่สุดในชีวิต อย่างไรก็ตาม พวกเขายังต้องยุดโยงกับกฎเกณฑ์ของวิชาการ ครูอาจารย์ พ่อแม่ กลุ่มชมรม อยู่บ้าง ซึ่งบางอย่างก็เลือกได้ บางอย่างก็ไม่ ในจำนวนนี้สิ่งที่อาจเปลี่ยนชีวิตที่บริสุทธิ์ของเขาไปได้อย่างคาดไม่ถึงอย่างหนึ่งก็คือ ระบบ SOTUS

SOTUS เป็นคำย่อของ Seniority (การเคารพอาวุโส) Order (การปฏิบัติตามระเบียบวินัย) Tradition (การปฏิบัติตามธรรมเนียมประเพณี) Unity (การเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน) และ Spirit (การมีน้ำใจให้กัน) อ่านแล้วก็ดูดี น่าจะได้รับการปลูกฝังให้เยาวชนทุกคนเป็นเช่นนี้ แต่วิธีการปลูกฝังนั้นเป็นปัญหา เช่นเดียวกับความคิดที่ถูกปลูกฝัง ที่ในยุคประชาธิปไตยเริ่มเข้าใจด้านมืดของมัน และมีการต่อต้านระบบนี้มากขึ้น แต่ก็ไม่ได้ทั้งหมด และความบริสุทธิ์บางอย่างเมื่อสูญเสียไปแล้วก็ยากกลับคืน

ระบบนี้เข้าสู่สังคมไทยเมื่อใดยังมิได้มีการสืบค้นอย่างแน่ชัด บ้างว่าโรงเรียนหรือสำนักของอำมาตย์นำระบบนี้จากยุโรปเข้ามายังประเทศไทยตั้งแต่สมัยร้อยปีก่อน บ้างว่าระบบนี้ล้นออกมาจากกองทัพ ซึ่งจำเป็นต้องหล่อหลอมคนด้วยกำปั้นเหล็กเพื่อให้มีสำนึกยอมตายรับใช้ชาติ แต่ที่แน่ๆ คือ จนถึงไม่นานมานี้เอง ที่ระบบนี้เข้ากันได้ดีกับสังคมไทยที่ผู้อาวุโสน้อยต้องยอมตามผู้อาวุโสมากแทบทุกเรื่อง ไม่ว่าผิดหรือถูก จนถึงยุคสงครามเย็นที่การลงทัณฑ์แบบ Corporal Punishment ในโรงเรียนยังไม่ถือว่าเป็นความผิดร้ายแรง การลงทัณฑ์ของ SOTUS ก็อาจถือว่าเบากว่าการโดนครูตีหรือมาสเตอร์ตบหน้า เพราะในบางที่ไม่ใช้กำลังอัด แต่หนักไปที่การใช้วาจาข่มขู่คุกคาม สั่งการให้ทำตาม ที่เรียกว่า “ว๊าก” และการแสดงท่าทางน่ากลัวเกินจริง

การมุ่งเน้นการทำร้ายจิตใจ ผสานด้วยการสั่งให้ปฏิบัติตามในเชิงพลศึกษา ของรุ่นพี่ที่มีต่อรุ่นน้องมีเหตุผลเพื่อให้เป็นไปดังปณิธานของ 5 ข้อ SOTUS คือให้เคารพรุ่นพี่ มีระเบียบในการประชุม ทำตามประเพณีที่สืบต่อของคณะ รักกันในหมู่เพื่อน และช่วยเหลือเกื้อกูลกัน พวกนิยมระบบ SOTUS จะไม่เชื่อในศักยภาพของรุ่นน้องว่าจะดำรง 5 ข้อนี้ได้ อาจเพราะมนุษย์เป็นคนอ่อนแอ มหาวิทยาลัยมีสิ่งยั่วใจให้ออกนอกแนวทางทั้งห้าได้มาก ไม่ว่าเป็นการเอาแต่เรียนหรือเที่ยวเตร่ที่อื่น พวกเขากลัวรุ่นน้องจะจบออกไปด้วยความซื่อบริสุทธิ์ตามโลกไม่ทัน เพราะโลกมันโหดร้ายนัก ถ้าไม่เคยสัมผัสต่อความโหดร้ายของโลกเสียก่อนแล้ว ชีวิตในอนาคตของรุ่นน้องจะล้มเหลว พวกเขากลัวว่ารุ่นน้องจะไม่มีใครช่วยเหลือด้านการเรียน จะเข้าสังคมไม่เป็น จะเป็นคนไม่เห็นหัวรุ่นพี่ และอื่นๆ อีกมาก จึงต้องเสียสละตนเองให้รุ่นน้องเกลียดชั่วคราว ด้วยการว๊าก อนึ่ง พวกเขาพอเข้าใจถึงผลกระทบด้านลบของการว๊าก จึงอ้างว่ามีระบบบรรเทาทุกข์ เช่น จัดรุ่นพี่นิสัยดีคอยปลอบประโลมน้อง จัดระบบช่วยติวช่วยทำงานให้ และเมื่อละครฉากว๊ากจบลงตามกำหนด ทุกอย่างจะกลับเป็นปกติ

แต่ทุกอย่างที่พวกเขาคิดนั้นผิดหมด ตั้งแต่การบังคับให้รุ่นน้องเข้าสู่ระบบ โดยเชื่อว่าเป็นทางรอดทางเดียว บางแห่ง คนที่ไม่ยอมรับเข้าสู่ระบบ SOTUS จะถูกกีดกันออกจากกลุ่ม ออกจากการช่วยเหลือของกลุ่ม เป็นการใช้อำนาจเหนือสังคมมาบีบให้อยู่ในสังคมไม่ได้ ในทางยุทธวิธี ปฏิบัติการว๊ากนั้นก็ควบคุมไม่ได้ เพราะรุ่นพี่ซึ่งมีวัยไม่ได้ต่างกันบางคนก็ไม่มีวุฒิภาวะพอ หรือไม่รู้ประเพณี เอาความสะใจ สนุกที่ได้ปลดปล่อยความเครียดออกมา จึงมีข่าวอย่างเช่น สั่งการเกินเลยจนรุ่นน้องต้องเข้าโรงพยาบาลหรือถึงตาย ลามกจกเปรต บีบคั้นจิตใจจนต้องฆ่าตัวตาย เหตุการณ์เหล่านี้อาจเป็นส่วนน้อย เพราะรุ่นน้องส่วนใหญ่ก็ผ่านพ้นช่วงว๊ากมาได้อย่างเป็นปกติ แต่ก็ต้องยอมรับว่า สิ่งที่ยังค้างอยู่ในใจบางคนคืออาการบอบช้ำทางจิต (Trauma) ที่รักษาไม่หาย พวกเขาจำนวนหนึ่งกลายเป็นคนก้าวร้าว จ้องจะเอาคืนคนอื่นในยามที่พวกเขามีอำนาจ เริ่มตั้งแต่ปี 2 เป็นต้นไป บางคนโดนกระทำในช่วงว๊ากแล้วต้องผจญทุกข์กับความรู้สึกในช่วงนั้นตลอดไป เปอร์เซ็นต์อาจไม่มากนัก แต่จำเป็นด้วยหรือที่พวกเขาต้องเสี่ยง

นอกเหนือจากการจัดให้รุ่นน้องมารวมกลุ่ม มารู้จักกันในขั้นต้นแล้ว การว๊ากไม่ได้นำไปสู่วัตถุประสงค์ 5 ข้อนั้นเลย การเคารพอาวุโสนั้นจะเป็นเพียงแค่เปลือก ถ้ารุ่นพี่นั้นไม่แสดงให้เห็นในระยะเวลาต่อมาที่พ้นจากห้วงเวลาทำกิจกรรมแล้วว่าเป็นคนดีจริง เวลาในมหาวิทยาลัยที่มีอีกยาวนานและกิจกรรมที่มีอีกหลากหลายจะหล่อหลอมนักศึกษาไปเองว่าควรเคารพใคร คบกับใคร เรียนอย่างไรหรือเล่นอย่างไร การว๊ากที่ไม่ยืดยาวไม่สามารถบังคับน้องให้เลือกใช้ชีวิตในแบบของเขาได้ ประเพณีที่ล้าหลังอาจถูกเมินเมื่อมีการชั่งน้ำหนักถึงความสำคัญในการไปยุ่งเกี่ยวกับกิจกรรมประเภทนี้ เพื่อนที่เคยสนิทดีอาจแตกคอกัน เพราะธาตุแท้เปิดเผยภายหลัง ทุกอย่างเกิดขึ้นได้โดยไม่ต้องผ่านการบังคับเชิงละเมิดสิทธิมนุษยชน

บทความชิ้นนี้ไม่ต่อต้าน ทั้งยังสนับสนุนการรับน้องด้วยความสุภาพ เห็นอกเห็นใจ ช่วยเหลือกัน มีวัฒนธรรมอันงดงาม แจ่มใส ไม่รุนแรง ไม่ลามก ความอ่อนโยนคือความเป็นมนุษย์ที่เราต้องการจะยืดยาวและเป็นประโยชน์แก่ชีวิต มากกว่าความโกรธ กลัว เครียด ที่มนุษย์ไม่เคยต้องการ

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน