จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ Executive Coach

โดย คม สุวรรณพิมล Leadership Coach kom@coachforgoal.com



"จะเป็น Coach ได้อย่างไร ?"

ตอนแรกได้พูดถึง Coach Competencies ซึ่งเป็น สิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการเป็นโค้ชที่ดีที่ทุกคนจำเป็นต้องมีไปแล้ว

ผมขอย้อนกลับไปสักนิด สำหรับบางท่านที่อาจจะลืมไปแล้ว หรือบางท่านที่เพิ่งเริ่มอ่าน

Coach Competencies ตามคำจำกัดความของผม ความจริงแล้วสามารถสรุปเป็นโมเดลให้เข้าใจง่าย ๆ ซึ่งได้พูดถึงไปแล้วในสัปดาห์ก่อน

ดังนั้น สำหรับผู้ที่เริ่มอ่านตอนนี้ ก็สามารถอีเมล์มาขอได้ครับ เพื่อจะได้เห็นภาพรวมได้ง่าย ๆ

สำหรับ Coach Competencies ของผม แบ่งออกเป็น 4 ส่วนใหญ่ ๆ ที่ผู้เป็นโค้ชจำเป็นต้องมีเป็นพื้นฐาน คือ

1.coach ต้องได้รับความไว้วางใจ (trust) จากผู้ถูกโค้ช ซึ่งถ้าขาดสิ่งนี้ก็ไม่มีทางเป็นโค้ชได้เลย ซึ่งประเด็นนี้ได้พูดถึงไปแล้ว

2.mindset ส่วนที่ 2 ของ Coach Competencies คือ ระบบความคิดหรือทัศนคติของโค้ชที่มีต่อคนอื่น

3.action หมายถึง พฤติกรรมที่โค้ชจำเป็นต้องใช้ในระหว่างการโค้ช เพื่อให้เกิดผลลัพธ์อย่างที่ต้องการ

4.strategy หมายถึง กลยุทธ์หลักที่จำเป็นต้องเรียนรู้ เพื่อใช้ในการจัดการปัญหาที่เกิดขึ้นในระหว่างการโค้ช และเพื่อสร้างให้เกิดประสิทธิภาพที่ดี

สำหรับในวันนี้คงมาพูดถึงส่วนที่ 2 คือ mindset หรือวิธีการคิดของผู้เป็นโค้ช หรืออาจเรียกง่าย ๆ ว่าทัศนคติของการเป็นโค้ช

โดยการเป็นโค้ชในความหมายของผม คือ การเปลี่ยนพฤติกรรมของคนอื่น หรือพูดง่าย ๆ คือการเปลี่ยนวิธีคิดหรือทัศนคติของคนอื่น

ดัง นั้น จึงมีส่วนเกี่ยวข้องกับหลักทางจิตวิทยา เพราะการเปลี่ยนความคิดของคนอื่น ๆ มันไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ แต่ถ้าเปลี่ยนได้พฤติกรรมที่เราไม่ต้องการของเขาก็จะเปลี่ยนได้เช่นเดียวกัน

โดยในส่วนนี้จะมีรายละเอียดต่าง ๆ จำนวนมากเหมือนกัน แต่หัวใจสำคัญที่สุดของส่วนนี้ คือ "prejudgment" หรือการตัดสินคนอื่นไปแล้วล่วงหน้า

ถ้าคุณสังเกตดี ๆ จะพบว่า โดยธรรมชาติแล้วคนเรามักจะชอบตัดสินคนอื่นไปแล้วล่วงหน้า

ดัง นั้น เมื่อคุณจะพยายามพูดคุยเพื่อแก้ปัญหาใด ๆ ก็ตาม สิ่งที่สำคัญที่สุดของการแก้ปัญหาก็คือ "การเข้าไปรู้ในส่วนลึกของความคิด" ของคนนั้นให้ได้ว่าเพราะเหตุใดเขาถึงคิดเช่นนั้น แล้วค่อย ๆ แก้รากของความคิดนั้นไปที่ละขั้นตอน

ดังนั้น สิ่งสำคัญคือการ "รู้" ไม่ใช่การ "ตัดสิน"

แต่ ธรรมชาติของคน เมื่อคนอื่น ๆ พยายามที่จะบอกเล่าถึงต้นตอของความคิดของเขา บอกสาเหตุหรือเหตุผลบางอย่างออกมา คนโดยส่วนใหญ่ก็จะใช้สัญชาตญาณตนเองตอบกลับ หรือตัดสินในทันทีว่า ความคิดของเขานั้น "ถูกหรือผิด"

เมื่อคุณพยายามที่จะตัดสินคนอื่น ด้วยความคิดของคุณเอง ด้วยโลจิกเช่นนี้ ก็เป็นการกระทำที่ผิดแล้ว

เพราะคุณจะพยายามบอกว่า "คนที่คิดไม่เหมือนคุณนั้นผิด"

ดัง นั้น ถ้าคุณมีแนวความคิดหรือการแสดงออกเช่นนี้ นั้นหมายความว่าคุณไม่มีทางที่จะล่วงรู้แนวคิดหรือสาเหตุที่ทำให้คนอื่นคิด เช่นนี้ได้เลย

แล้วถ้าคุณไม่รู้รากของความคิดว่ามันเกิดจากอะไร แล้วคุณจะ "โค้ช" ให้คนอื่นเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมของเขาได้อย่างไร !

สิ่งที่คุณทำได้เพียงอย่างเดียวก็คือ การ "สั่ง" ให้เขาเปลี่ยน

ซึ่งประเด็นนี้ไม่ใช่การโค้ช แต่เป็นการทำหน้าที่ "หัวหน้า" ที่มักพยายามสั่งให้คนโน้นคนนี้เปลี่ยนพฤติกรรม

เป็นพฤติกรรมที่เราสามารถเห็นได้ จนชินตา แต่สุดท้ายแล้วก็ไม่เห็นมีใคร เปลี่ยน !

ดัง นั้น ผมขอสรุปอย่างง่าย ๆ คือ Coach Competencies ในส่วนของ mindset นี้มีสิ่งที่ผู้เป็นโค้ชจำเป็นต้องเปลี่ยนทัศนคติตัวเองไม่ให้เกิดการ prejudgment ดังนี้

1.เชื่อในวิธีคิดและแนวคิดของคนอื่น ว่าแต่ละคนก็มีความคิดของตนเอง ไม่มีถูกหรือผิด

2.เชื่อในศักยภาพของคนอื่น ว่าคนอื่นก็มีศักยภาพในตัวเองเหมือนกัน

3.การโค้ชคุณต้องข่มใจที่จะไม่ใช้ไอเดียของคุณ หรือหาแนวทางแก้ไขปัญหาด้วยแบบของคุณ คุณต้องอย่าลืมว่ามันเป็นเรื่องของ "จิตวิทยา"

4.คุณต้องทำเป็นไม่รู้เรื่องราวต่าง ๆ แม้ว่าบางครั้งคุณจะรู้คำตอบแล้วล่วงหน้าก็ตาม

5.คุณต้องเป็นผู้ที่สงสัยตลอดเวลา เพราะยิ่งสงสัยก็ยิ่งทำให้คุณล่วงรู้ต้นตอของความคิดที่แท้จริงมากยิ่งขึ้น

6.ทำให้การพูดคุยดูสนุกสนานไม่น่าเบื่อ ไม่ใช่การสืบสวนสอบสวน

7.คุณต้องพยายามให้ผู้ถูกโค้ชเห็น "ต้นตอของปัญหา" (build awareness) ก่อนที่คุณจะให้เขาลงมือทำ (action)

เพราะถ้าคนเห็นต้นตอแล้ว อย่างไรเสียเขาก็รู้ได้ว่าเขาควรจะต้องเปลี่ยนแปลง

จากสิ่งที่บอกมาทั้งหมด 7 ข้อข้างต้น คุณจะพบว่าเกือบทุกเรื่องในการเป็นโค้ช เป็นเรื่องที่คุณจะต้องข่มใจตนเองและไม่ตัดสินใคร

เพราะคุณต้องอย่าลืมว่า "การที่คุณคิดจะเปลี่ยนวิธีคิดของใคร คุณต้องให้เขาเปลี่ยนด้วยตัวเอง คุณจะสั่งให้ใครเปลี่ยนความคิดไม่ได้"